Canton Zürigh

De Wikipedia

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.



Canton Zürigh
Canton
Canton Zürigh - Bandera Canton Zürigh - Stema
Canton Zürigh - Sœmeanza
Canton Zürigh - Sœmeanza
Dats aministrativ
Stat Svìzzera
Capital Zürigh
Lengue ofiçai lengua todesca
Nassida 1351
Politega
President Mario Fehr
Orgen lejislativ Gran Consili
Territore
Coordinade 47°24′47″N 8°39′23″E / 47.413056°N 8.656389°E47.413056; 8.656389
OSM 1690227
Voltituden 408 m s.l.m
Superfix 1 729 km²
Abitants 1 520 968 ab.
(31 dicember 2018)
Densitaa 879.68 ab./km²
Confin Canton Sciafüsa, Canton Argovia, Canton Zug, Canton Svit, Canton Turgovia, Canton San Gal e Baden-Württemberg
Fus orari UTC+01:00 e UTC+02:00
Varie
Codex ISO 3166 CH-ZH
Sigla autom. ZH
Cl. climatega
Cl. sismega
Localizazion
Canton Zürigh - Localizazion
Canton Zürigh - Localizazion
Sit istituzional

El Canton Zürigh (en todèsch: Kanton Zürich) l'è giü dei 26 cantù de la Svìsera. L'òcupa 'n àrea de 1729 km², e 'l g'ha 'na popolasiù de 1392396 abitàncc (segónt i dàti del Desember 2011). La capitàl del cantù l'è la cità de Zurìgo

Geografìa[Modifega | modifica 'l sorgent]

El cantù de Zurìgo l'è sitüàt endèla part setentriunàla de la Svìsera. L'è tacàt ai cantù de Sciafüsa a nord, Argovia, Zug e Svit a sud, Türgovia e San Gal a èst. El lach de Zurìgo l'è per lo piö sitüàt endèl teretóre del cantù.

Stória[Modifega | modifica 'l sorgent]

La stória del cantù l'è paraléla a chèla de la cità de Zurìgo. 'N época antìca, la zòna l'è stàda 'n bùna part colonizàda dei Romàni, che i gh'ìa dat nòm Turicum a la cità. El teretóre el reprezentàa la frontiéra del Impér.

Quan che 'ndèl sècol V, l'Impér el s'è desfàt fò, le tère del cantù i è stàde devastàde dei Alemanni, e pò ricostrüìt sóta la tutéla de la cità de Zurìgo.

'Na scéna de la Vècia Guèra de Zurìgo

El nùcleo centràl del cantù de Zurìgo 'l consìst endèi teretóre acquizìcc de la cità dòpo che l'è dientàda 'na cità lìbera (en todèsch: reichsfrei) endèl an 1218, en particolàr dòpo de la revulusiù de le corporasiù 'ndèl 1336.

El cantù l'è nit a fà part de la Confederasiù Elvética endèl an 1351. La part bàsa del cantù la gh'è stàda zontàda 'ndèl 1362. Endèla Vècia Guèra de Zurìgo (1440-1446) che 'l cantù de Zurìgo 'l g'ha combatìt cùtra i óter sèt cantù de la confederasiù de alùra, la cità la gh'ìa rivendicàt la sovranità söl Toggenburg ma a la fì de la guèra gh'è tocàt rinuncià. Le zòne a nòrd, enfìna al Réno i è deentàde part del cantù dòpo che la cità la g'ha crumpàt Winterthur dei Asbùrgo 'ndèl 1468. I teretóre a òvest envéce, 'ndèl 1803, i s'è destacàcc e i è nàcc a fà part del Canton Argovia. De alùra 'l teretóre cantunàl l'è restàt envariàt.

La custitusiù 'n vigùr al dé d'encö l'è stàda apröàda 'ndèl més de febrér del 2005 e l'è entràda 'n vigùr endèl zenér del 2006 en sustitusiù de chèl ècia del 1869

Sudiviziù aministratìve[Modifega | modifica 'l sorgent]

El cantù de Zurìgo l'è dividìt en 171 cümü, repartìcc söi dùdes distrècc (en todèsch: bezirke) elencàcc ché sóta.