Südafrica

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

Quella vus chi la gh'ha minga di funt u hin trop poch. Per piesé, giunta di funt a la vus. Insì de vegh un'idea de tücc i olter vus senza font, vardii chì.

El Südafrica a l'è un paes de l'Africa meridiunala.

A l'è tacaa a la Namibia, al Botswana, al Zimbabwe, al Muzambich, al Eswatini e al Lesotho e 'l a bagnen l'Ucean Atlantich e l'Ucean Indian.
Al gh'ha trì capitaj: Pretoria, Bloemfontein e Cità del Cap.
Al gh'ha una süperfiss de 1.221.037 km² e una pupulaziun de pressapoch 48 miliun d'abitant.

Storia muderna

In del secul XVII a hinn rivaa in Südàfrica culon ulandes, i Buer. In del secul XIX a hinn rivaa anca i ingles, che hann tacaa a ucüpaa el tòch de süd del paes.
In di agn 1880-1881 e 1899-1902 a hinn staa cumbatüü dò guer intra i Ingles e i Buer, e a la fin i ingles hann ucüpaa tüt el paes.
In del 1910 a l'è stada fundada l'Üniun Südafricana, che l'era un dominion del Regn Ünì.
In del 1948 el Partii Naziunal (National Party) l'ha vingiüü i eleziun e l'ha tacaa cunt el sistema de Apartheid.
El Südafrica al s'è pruclamaa una repübliga in del 1961 e a l'è sürtii del Commonwealth.
In quij agn chì i Naziun Ünii aveven vutaa un bel poo sanziun cuntra el guern südafrican.
Dopu d'una lota lunga, sota la guida del Nelson Mandela, in del 1994 a l'è finii el sistema de Apartheid.

Lenguv e nom

El Südafrica al gh'ha 11 lenguv ufiziaj e 11 nom ufiziaj:

Afrikaans: Republiek van Suid-Afrika
Ingles: Republic of South Africa
Ndebele: IRiphabliki yeSewula Afrika
Xhosa: IRiphabliki yaseMzantsi Afrika
Zulu: IRiphabliki yaseNingizimu Afrika
Sotho setentriunal: Rephaboliki ya Afrika-Borwa
Sotho meridiunal: Rephaboliki ya Afrika Borwa
Tswana: Rephaboliki ya Aforika Borwa
Swati: IRiphabhulikhi yeNingizimu Afrika
Venda: Riphabuḽiki ya Afurika Tshipembe
Tsonga: Riphabliki ra Afrika Dzonga

Urganizaziun pulitiga

El Südafrica a l'è una repübliga.
El president a l'è el Cyril Ramaphosa (del 2018).

I stat de l'Africa