Massa atomica

Chest artícul al è scrivüü in lumbaart, con la grafia LSI.

Quell articul chì l'è dumà un sbozz. Se violter sii bun de metegh dent un queicoss de pü, preocüpeves minga e provegh. Insì de vegh un'idea de tücc i olter sbozz, vardii chì.

Quella vus chi la gh'ha minga di funt u hin trop poch. Per piesé, giunta di funt a la vus. Insì de vegh un'idea de tücc i olter vus senza font, vardii chì.

La màssa atòmica (u anca, mègn precisameent, pées atòmich) de un'isòtup de un elemeent chímich a l'è la sò màssa, dàda in d'una ünità de misüra (UMA) de manéra ca l'isòtup Carbòni-12 al g'à una màssa atòmica de 12. De sòlit, ul valuur de màssa atòmica furnii per un àtum a l'è la média de tütt i sò isòtup natüràj, in de la sò percentüaal.

Per esémpi, per truvà la màssa atòmica del líti, ga vörenn chii daat chí:

Ul líti al g'à dü isòtup stàbil;

Ul Li-6 (abundànza 7,59%), cunt màssa atòmica 6,015 UMA;
Ul Li-7 (abundànza 92,41%), cunt màssa atòmica 7,016 UMA;

Dunca, ul càlcul al vègn inscí

M={\frac {\sum ({\text{abundànza}}\cdot {\text{màssa atòmica}})}{100}}={\frac {7{,}59\cdot 6,015+92{,}41\cdot 7{,}016}{100}}=6{,}94\,{\text{UMA}}

Ul valuur c'al vègn föra, 6,94 UMA, a l'è püssee areent al valuur del Li-7; a l'è giüüst, vist ca l'è püssee abundaant.

Un cuncètt símel al sa dupéra per i mulécul: la màssa la sa ciàma màssa muleculaar.

Ul valuur de màssa atòmica a l'è culegaa cunt ul cuncètt de mòl. In particulaar, ul valuur de la màssa atòmica (in UMA) a l'è istèss de la màssa (in gramm) de 1 mòl; per esémpi, la màssa atòmica del fèr a l'è 55,847 UMA, dunca 1 mòl de fèr la pésa 55,847 g.