Leàt (fóns)

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa bresàna moderna.

Chèlla us ché la gh'ha mia di foncc o i è tròp póche. Per piasér, zónta di fóncc a la us. Issé de ìga ön'idéa di ótre us senza fóncc, ardì ché.

I leàcc i è 'n ensèma de fóns, furmàcc de apéna 'n tìpo de cèlula eucariòta, che 'l pöl vìga 'na fùrma elìtica o ovàl o sférica. Gh'è stat catalogàt de piö de mìla spéci de leàcc.

Ergöne (compàgn del Saccharomyces cerevisiae) se le dopèra de töcc i dé per fa leà 'l pà e fà fermentà la bìra e 'l vì. I piö tacc 'ntra i leàcc i aparté al ensèma dei Ascomiceti.

Üzo en birificasiù

Per la fermentasiù de la bira se dopèra divèrsi tìpi de leàt a segónda del tìpo de bìra che se öl otègner. I tìpi piö dopràcc i è:

Saccharomyces cerevisiae (àlta fermentasiù, bìre de tìpo ale);
Saccharomyces uvarum (bàsa fermentasiù);
Saccharomyces carlsbergensis (bàsa fermentasiù, bìre de tìpo lager);
Torulaspora delbrueckii (àlta fermentasiù, bire tìpo Weizen todèsche);
Brettanomyces bruxellensis (fermentasiù spontànea ~ bìre tipo lambic bèlghe);
Brettanomyces lambicus (fermentasiù spontànea ~ bìre tipo lambic bèlghe).