Età Antìca
Aspet
(Rimandad de Etaa Antiga)
Chèst artìcol a l'è scricc in Lombàrd, ortograféa bergamasca del Dücàt. |
L'Età Antìca (ach Évo antìch, Antichità o adóma stòria antìca) l'è la prima època de la stòria. De convensiù se lìga ol sò prensépe con l'invensiù de la scritüra (intùren ol XXXI secòl a.C.) e la sò fì con la tóma de l'Impéro Romà (476 d.C.).[1]
Datassiù
[Modifega | modifica 'l sorgent]Per ol prensépe la gh'è mia öna data precìsa: i stòrech i à fàcc la sièlta de distinguì stòria e preistòria con l'invensiù de la scritüra, ü procèss comensàt in de la segonda metà del IV milèn a.C.
Per la fì, l'è mia dovràt adóma 'l 476, ma i è stàcie proponìde ach:
- Ol 410, an del sach de Róma da part di Alarico.[2]
- L'espansiù àraba e la fì de l'üniù del Mediteràneo in del VII sècol.[3]
- L'incoronassiù de Carlo Magno in del 800.
Divisiù
[Modifega | modifica 'l sorgent]In de l'Antichità d'ordinare se fà distinsiù 'ntra l'Età Clàsseca (Grécia e Róma antìche) e chèla pre-Clàsseca. I agn de transissiù col Medioévo i è ciamàt ach Tarda Antichità.
Siiltà
[Modifega | modifica 'l sorgent]Nòm | Perìodo | Àrea | Scritüra | Religiù |
---|---|---|---|---|
Mesopotàmia | 3300 – 750 a.C. | Suméria, Babilònia, Assìria | Cuneifórma | Politeìsta |
Antìca India | 3000 – 500 a.C. | Sud Asia | Pitografèca | Induìsta |
Antìch Egit | 3000 – 30 a.C. | Nòrd-èst Africa (dré al Nilo) | Giroglìfeca | Politeìsta |
Nubià | 3000 – 350 a.C. | Nòrd-èst Africa (dré al Nilo) | Giroglìfeca | Politeìsta |
Maya | 2000 a.C. – 1200 d.C. | Mèssich, America de mès | Giroglìfeca | Politeìsta |
Cina | 2100 a.C. – 1 d.C. | Cina | Cinésa | Politeìsta |
Pèrsia | 730 BC | Greater Persia | Cuneifórma, Pahlàvi | Zoroastrìsm |
Antìca Grécia | 2700 a.C. - 1500 a.C. (siilisassiù Ciclàdich e Minòich), 1600 a.C. – 1100 a.C. (Grecia Micenea), 800 a.C. (Antìca Grecia) |
Grecia (Balcàni meridionài), in sèguet töta l'Alessandria |
Gréca | Politeìsta |
Antìca Róma | 600 a.C. – 476 d.C. | Penìsola itàlica | Latìna | Politeìsta |
Aztéch | 1325 d.C. – 1519 d.C. | Mèssich | Pitografèca | Politeìsta |
Incas | 1300 b.C. – 1532 b.C. | Ecuador, Perù, Cile | – | Politeìsta |
Fóncc
[Modifega | modifica 'l sorgent]- ↑ storiche, età - Treccani
- ↑ Medioevo - Enciclopedia dei ragazzi Treccani]
- ↑ Henri Pirenne, Maometto e Carlomagno, 1937