Bataja de Jemappes
|
|
Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada. |
La bataja de Jemappes (Bataille de Jemappes in frances; Schlacht von Jemappes in tudesch; Slag bij Jemappes in ulandes), che la gh'ha avüü lögh el 6 nuvember 1792, la fa part de la guera deciarada de l'Assemblea Legislativa francesa a l'Austria e l'è stada cumbatüda de l'esercit frances (cumandaa del Carl Francesch Dumouriez) e de quel austriach (cumandaa del düca Albert de Austria-Teschen).
La Bataja e i sò cunseguenz
[Modifega | modifica 'l sorgent]El düca, che 'l gh'aveva avüü lassà un mucc de repart e che cunt i 26000 omen che ghe eren restaa el s'era metüü in d'una pusiziun favurevul arent a Jemappes per spetà renfòrz, l'è staa tacaa senza preavis di trüp frances, che eren süperiur per nümer (46000 omen).
La bataja l'era stada cundota per tüta la matinada dumà cun cuntinuv culp de canuni, quand che 'l Dumouriez, vers mezz dì, l'ha ciapaa diretament el cumand di uperaziun.
Menter l'istess Dumouriez el tacava i Ridot a manzina, el general Thouvenot el tacava l'ala destra e 'l giuvin Luis Filip de Burbun-Orléans, ciamaa "général Égalité" e fütür re de Francia (a partì del 1830, cunt el nom de Luis Filip I) l'andava cuntra el düca de Teschen.
I austriach s'hinn retiraa a Mons, cunt el perd 7000 omen e 8 canuni, menter i vincidur hann perdüü 4000 suldaa.
Dopu la bataja, tüt el Belgi austriach e 'l Principaa vescuvil de Liegi hinn finii in man francesa.
Cunt i trüp frances l'aveva ciapaa part a la bataja anca el fradel minur del Luis Filip, var a dì l'Antoni de Burbun-Orléans (1775-1807), düca de Montpensier.