Geulugia

Articol di 1000 che tucc i Wikipedie gh'hann de havégh
De Wikipedia

Lombard Occidental

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.
El fruntespizzi del liber Principi de geulugia, de Charles Lyell.

La geulugia, dal grech γῆ- (-, "tèra") e λογος (lógos, "discurs"), l'è la scienza che la stüdia la cumpusiziun, la strutüra, la storia e l'evulüziun del pianeta Tera, a partì da quand al s'è indürii fin al dì d'incö; la geulugia la tegn dunca cünt anca de fenomen fisich, biulogich e chimich. Da la fin del secul XX, la geulugia l'ha cumenciaa a met i man anca in del stüdi di alter pianeta e alter corp del Sistema Sular.
La geulugia l'è, in tüt i möd, dumà una broca di scenz de la tera: i alter scienz ligaa sü stregg cun la geulugia a hin:

  • la geufisica, che la varda el dent de la Tera, duperand istrüment metüü in sü la süperfis upür in di puzz fin a poch chilometer suta tera; la geufisica muderna la dupera anca rilevament da satelit;
  • la mineralugia, che la stüdia i minerai cuntegnüü in dii prei;
  • la paleuntulugia, che la stüdia l'evulüziun di urganismi vivent che han vivüü in sü la Tera;
  • l'astrunumia, quand i fenomen geulogich a vegnen da l'interaziun de la Tera cun di alter corp spazziai (per esempi cunt un meteurit).

Broch de la geulugia[Modifega | modifica 'l sorgent]

La geulugia la pò vess spartida in d'un badalüch de broch diferent, semper dent in del grüp dii scienz de la tera:

A gh'hin di alter südivisiun, duperaa per definì el camp de lavurà di geolugh: ghe poden vess la geulugia ürbana, che la varda i ambieent di cità, la geulugia aplicada, che la dupera i cugnussenz geulogich per met a pòost i prublema de l'om, la geulugia marina, per stüdià i mar, la geulugia mineraria, che la varda cunt l'ögg del geolugh i maner de mandà inanz i minier, e.v.i..

Wikimedia Commons
al gh'a dent roba culegada a: