Briöl

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

Briöl (Briolo 'n italià) l'è ü bórgh che 'l se tróa 'n del cümü de Put San Piéro in Pruinsa de Bèrghem e l'è a pich sö la rìa a mansina del fiöm Brèmb. Ol bórgh 'l nas intùren al put che fòrse l' gh'éra zamò prìma che i riès i Romà, cóme par de capì dal nòm istès del bórgh, e che l' permèt de pasà sö l'ótra spónda del fiöm in del teritòre del cümü de Brembàt de Sura.

A Briöl s'pöl amò lèss i fùrme del vècc bórgh che l' gh'ìa, strécie 'ntùre al pùt, öna quàch tur e castelècc pò dientàcc palàs de campàgna, 'mpó de cà de contadì e dò céze, chèla de San March del méla e quàter (1400) amò al dé de 'ncö 'n mès a i cap e chèla de San Michél.

Ol put de Briöl l’è trecàt zó ol 31 de Óst del 1493, ma ì ‘l l’à fài sö amò tùrna a la svèlta, dezà che l’éra sö la stràda piö córta per indà de Bèrghem a la Al San Martì.

Ol nòm

Ol nòm Briöl ‘l vé da la paròla Briva, ae, docümentàda in del bas Latì, che la völ dì put e ‘nsèma a Briva s’regórda pò ach ol diminütìf Brivola e pròpe da chèsto 'l rià ach Briöl. Chèsto nòm latì ‘l rìa però pò a lü dal nòm cèltech o galìch briv, tat che ‘l artìcol briva del Du Cange, ‘l dis Briva: Gallorum veterum lingua pontem sonat che ‘l völ dì Briva: ‘n de la lègnua di vècc Gài ‘l völ dì put. Söl vocabulàre de Bergamàsch del Tóne Tirabósch s'lès che in dì ài de la bergamàsca l'è amò dovràt brévia che 'l völ dì put de lègn mia tròp fórt, fài sö a quàch manére.

Compàgn de Briöl ach Brivi ‘n pruìnsa de Lèch ‘l ciapà 'l nòm dal cèltech briv e de fàti pò ‘n del paìs de Brivi gh’è ü put importànt che l’è söl fiöm Ada.

In particolàr ol nòm Briöl ‘l vé dal diminütìf Brivola e alura l’è piö giöst tradüzel con put picinì e 'l Garbiele Rosa per spiegà 'l perchè de chèsto nòm 'l regórda 'n di sò Statuti che apéna piö a mut (nòrd) del put de Briöl ‘l gh’éra, sö a Almèn, ol put ciamàt de la Regìna, grant e ‘mportànt, metìt sö la stràda Résia, la stràda militàr romàna che la menàa da Bèrghem a Còm, e che pròpe 'n confrónt de chèsto, ol put de Briöl 'l sömeàa picinì.

Bibliograféa

Charles du Fresne Du Cange, Glossarium ad Scriptores mediae et infimae latinitatis, Parigi, Osmont, 1753.
Gabriele Rosa, Statuti inediti della Provincia di Bergamo anteriori al sec. XVI, Bèrghem, 1865, pp. 86 – 87.

Ótre us ligàde a Briöl