Marin Mersenne

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

Marin Mersenne (Oizé, 8 de setèmber del 1588 – Parìgi, 1 de setèmber del 1648) l'è stat en teòlogo, filòzof e matemàtich fransés. L'è cunusìt suratöt per i nömer ciamàcc nömer de Mersenne.

Biografìa

Nasìt a Oizé de genitùr de estrasiù ümil, Marin l'è stat edücàt a Le Mans e 'ndèl colégio dei gezuìti de La Flèche, endóche 'l g'ha cunusìt el Cartézio. Endèl 1611 el s'è fat frà del ùrden dei Frà mìnimi, de dòpo i stüde de teologìa e de lèngua ebràica, el g'ha risiìt i vóti definitìf a Parìgi 'ndèl 1613.

Per en pó de tép el g'ha 'nsegnàt filozofìa a Nevers, ma l'è rientàt a Parìgi 'ndèl 1620, endèl convènt de L'Annonciade. Ché, 'nsèma a personàgi 'nportàncc e brilàncc compàgn de Cartézio, Pascal e Gilles Personne de Roberval, el s'è dedicàt al stüde de la matemàtica e de la müzica. El g'ha tignìt corespondènsa co stüdiùs del sò tép, compàgn de Giovanni Battista Doni e Constantijn Huygens. El g'ha püblicàt dei scrìcc teològich compàgn de 'l Quaestiones celeberrimae in Genesim (1623), L'Impieté des déistes (1624), e La Vérité des sciences (1624).

L'è mórt endèl 1648 per le conseguènse de 'na opersiù chirürgica.

Atività

Mersenne al dé d'encö l'è regordàt suratöt per i sò nömer prim, ma la matemàtica l'è mìa stàda 'l cèntro de le sò atività. El g'ha scriìt apò de teorìa de la müzica e de teologìa. El g'ha cüràt le edisiù de Euclìde, Archiméde de de 'n quach óter matemàtich gréco, ma 'l sò contribùto piö grànt l'è stàda la sò corespondènsa che 'l g'ha ìt co le personalità de la scènsa e de la matemàtica del sò tép. Endèn época 'ndóche ezistìa gnemò le rivìste de scènsa, Mersenne el g'ha ìt la funsiù de veìcol per la circolasiù de informasiù e scopèrte.

La sò atività filozòfica l'è caraterizàda de 'na grant erüdisiù e de 'n ortodosìa 'n grant rigurùza. Importànta l'è la sò diféza del Cartézio, del quàl l'è stat agènt a Parigi, e che 'l g'ha vizitàt quan che l'ìa 'n Olanda. El gh'à portàt a Parìgi 'l manuscrìt de le Meditasiù e 'l n'à difindìt l'ortodosìa cùtra le crìtiche. Piö tàrde 'l g'ha abandunàt el pensér speculatìf e l'è turnàt a la ricérca scentìfica, en particolàr a la matemàtica, la fìzica e l'astronomìa. El piö cunusìt de le sò òpere de chèsto perìodo l'è L'Harmonie universelle (1636), sö la teurìa de la Müzica e dei strumèncc müzicài

Bibliografìa

Òpere del Mersenne

• Euclidis elementorum libri, etc. (Paris, 1626)
• Les Mécaniques de Galilée (Paris, 1634)
• Questions inouies ou recreations des savants (1634)
• Questions théologiques, physiques, etc. (1634)
• Nouvelles découvertes de Galilée (1639)
• Cogitata physico-mathematica (1644)
• Universae geometriae synopsis (1644)