Diacronia

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

Quell articul chì l'è dumà un sbozz. Se violter sii bun de metegh dent un queicoss de pü, preocüpeves minga e provegh. Insì de vegh un'idea de tücc i olter sbozz, vardii chì.

Quella vus chi la gh'ha minga di funt u hin trop poch. Per piesé, giunta di funt a la vus. Insì de vegh un'idea de tücc i olter vus senza font, vardii chì.

La parola diacronìa (furmaa cun el prefiss grech δια- ch'el vör dì a travers, e el sustantiv χρόνος ch'el vör dì temp) l'è druvaa in linguistica per riferiss al stüdi di sistema linguistich cume i se presenten in periudi divers, e quindi second una pruspetiva dinamica/evolütiva. L'è l'uposta de la sincrunia che l'è inveci la cunsiderazion di lenguv int un mument precis d'el so svilüp, idealizanda föra la so evolüzion in del temp.

Presempi, la lengua del Carl Porta (1775 - 1821) e la lengua del Franco Loi (1930) j'hinn variant diacronich de l'istess sistema linguistich (el dialet milanes).

La linguistica diacronica l'è sinonim de linguistica storica-cumparativa, menter la linguistica general de solit l'è sincronica. La necessità de fa distinzion fra quej dü ram chì (sincronich e diacronich) l'è staa discütüü per la prima volta dal linguista sguizer Ferdinand de Saussure.