Aigua

Quest articol chì l'è scrivud in lombard, con la Noeuva Ortografia Lombarda

Di tosane adree a vardàss ind l’aigua

L’aigua (parnonzia: /ˈaj.gwa/; ciamada anca aiva invers el Bressan o aqua in del rest de la Lombardofonia) a l’è una sostanza chimega che i sò molecole inn formade de duu atem de idrogen e vun de ossigen. Ind l’univers a l’è propri bondanziosa, soratut in su la Terra, indova la quata la pupart de la superficia del pianeta. I temperadure de la Terra permeten che l’aigua la se manifesti ind i sò trii stacc fisegh prenzipai, o ben in forma liqueda, gassosa e soleda. Quand che l’è liqueda, la gh’ha gnè de color, gnè de odor e gnè de savor, ancaben che a l’œugg la para blœu. La fa su i ocean, i fium e i lagh, e ind i region polare la se pœul trovà in forma soleda, idest coma giazz. Ind el sò stacc natural l’aigua l’è minga pura, ma messadada con dei oltre sostanze, coma per esempi i sai minerai; per purifegàlla a gh’è de distillàlla in laboratori.

La sò formula chimega l’è H₂O e la gh’ha una strucciura chimega partigolara: la desposizzion de l’ispazzi di duu atem de idrosgen reportad con l’atem zentral de ossigen la permet la formazzion de di ligam flebii intra l’atem de ossigen e quell de idrogen. Quell lavor chì l’influenza i proprietaa fiseghe de l’aigua, soratut:

• I temperadure indova la se deslengua o la buj, ch’inn propri volte quand che misse a para con di sostanze chimega compagne;
• La sò capazzitaa de deslenguà i sostanze polare;
• La curva densitaa alterada.

Referiment

• L'aigua és H₂O? Arqiviad qé: [1] (Català)

Olter proget

Altri progetti

• Wikiquote
• Wikimedia Commons

• Wikiquote el gh'ha dent citazzion de o su aigua
• Wikimedia Commons el gh'ha dent imagin o alter archivi su aigua