Urtugrafìa cremàsca

De Wikipedia
(Rimandad de Urtugrafìa Cremàsca)
Cremasch Quest articul chì l'è scriìt in lumbart, grafia cremàsca.

Per capì la scritüra cremàsca sèrf adóma poche régule, simìi a chèle per scrìf an italià.

Vucài[Modifega | modifica 'l sorgent]

  • Le vucài a, i, u i è 'mè 'n italià; quànt i è acentàde le g'à ndóma 'na sunàda larga → pelàm, scürlìda, peerù;
  • E e o quànt i è scrìte sénsa acént le g'à 'na sunàda saràda;
  • È e ò le g'à 'na sunàda dervìda → frèsch, siòpero;
  • Al cuntràre, é e ó le g'à 'na sunàda püsé saràda → magazinér, rózula;
  • La ö la söna 'n da la stèsa manéra da la ö tudèsca (können) e da la eu francéza → bröt, söbet;
  • La ü la söna 'mè la ü tudèsca (flüsse) e la u francéza → magüt, adürütüra.

Cunsunànt[Modifega | modifica 'l sorgent]

  • La s la g'à 'n sùn sùrt → bàs;
  • La z l'è dupràda 'ndoma per le sìlabe sonore → bizògn, zàch. Per dupràla mia tròp però, la s l'è üsada al sò pòst an chèi càs ché: sl, sr, sm, sn, sb, sd, sg, sv, sz.

Acént[Modifega | modifica 'l sorgent]

I acént i è quasi sèmper segnàt, anche 'ndù i è mia stretamént necesàre. Da solèt se scrìf sénsa acént:

  • I articùi an, ana e i articùi-pronóm al, la, i, le;
  • Le prepuzisiù a, al, ai, an, con, da, dal, dai, i, per, sö, söl, söi, tra;
  • Le congiunsiù a, anche, gna, che, e, ma, o, pör, sa, se;
  • I pronóm chi, che, sa;
  • I avèrbi mai, mia, no, nu, pör, sa, se, sö, za.