Michael Faraday

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

Faraday (1842)

Michael Faraday, (Newington, 22 de setèmber del 1791 - Londra, 25 de óst del 1867) l'è stat en fìzich e chìmich inglés che g'ha stüdiàt l'eletromagnetìsmo e l'eletrochìmica. L'ìa discèpol del chìmich Humphry Davy e l'è cunusìt suratöt per la scopèrta de l'indusiù eletromagnética, che g'ha pirmitìt la custrusiù de generadùr e mutùr elètrich, e de le légi de l'eletròlizi. Per chèste sò scopèrte l'è cunsideràt el fondadùr de l'eletromagnetìsmo e de l'eletrochìmica.

Endèl 1831 el g'ha desegnàt el càmpo magnétich entùren a 'n cundutùr endèl quàl pàsa 'na corènte elètrica (zà scuprìt de Oersted), e 'l stès an el g'ha scuprìt l'indusiù eletromagnética, el g'ha dimustràt l'indusiù de 'na corènte elètrica per mès de 'n ótra, e 'ntroducìt el prensépe de le lìnee de fórsa , per reprezentà i càmp magnétich.

I dò légi del Faraday

En chèsto prim perìodo, el g'ha apò 'nvestigàt sùra l'eletròlizi e 'l g'ha scuprìt le dò légi fondamentài che pórta 'l sò nòm:

• La màsa de sostànsa liberàda endèn'eletròlizi l'è diretamènt prupursiunàla a la quantità de eletricità che gh'è pasàt endèl electròlito masa = equivalènt eletrochìmich, per la 'ntensità e per el tép (m = c I t)

• Le màse de sostànse diferènte liberàde de la stèsa quantità de eletricità i è diretamènt prupursiunài ai sò pézi equivalèncc.

Co le sò scopèrte gh'è stat fat en pas fondamentàl endèla comprensiù de l'eletricità endèl momènt che s'è capìt che 'l magnetìsmo 'l prodùce eletricità per mès del müimènt.

Ol Farad

La cumunità scentìfica la g'ha dedicàt l'ünità de mizüra del farad, (F), che 'l corespónt a l'ünità de capacità elètrica del Sistema internasiunal de le ünità de mizüra. L'è definìda come la capacità de 'n cundutùr che al cargàl condèna càrica de 'n culomb, el ciàpa 'l potensiàl eletrostàtich de 'n vòlt. El sò sìmbol l'è la F.