Elio e le Storie Tese

De Wikipedia
Vedrína
Vedrina
Vedrina
Quest articol chì l'è in la Vedrina de la Wikipedia Vedrina
Lumbard ucidental Quest articol chì l'è scrivuu in lombard, grafia milanesa.
I Elio e le Storie Tese in del 2008

I Elio e le Storie Tese (o anca Elii, EelST) l'è on grupp musegal italian, nassuu a Milan al princippi di Agn '80. El sò fondador a l'è l'Elio (ver nomm: Stefano Belisari).
El grupp a l'è ben cognossuu per i sò test sureai e umoristegh (despess ciamaa demenziai), ma anca per el sò nivell musegal bell volt, per minga dì de la capacità de passà de on gener musegal a l'alter senza tropp problema. Quei abelità chì gh'hann daa la possibilità de avèggh semper pussee sostegnidor duranta la soa carera, che la va inanz ancamò incoeu cont on bell poo de sucess. Hinn staa al Festival de Sanremm in del 1996 e in del 2013, e tucc dò i voeult hinn rivaa segond.
Tucc i sò album (ona desena), hann vinciuu el Disch d'Or.


El grupp, al dì d'incoeu, l'è faa su de:

Del grupp fa anca part el Luca Mangoni (Milan, 26 marz 1961), o domà Mangoni, che però el vegn ciamaa "artista a sé" (artista indeperlù) perchè 'l sona minga (in realtà l'è on architett).

Infin a besogna regordà on component del grupp, el Feiez (Paolo Panigada, nassuu a Crema el 12 luj del 1962), polistrumentista (ma che 'l sonava soratutt el sassofen), mort per aneurisma el 23 dicember del 1998 duranta on concert.

L'Elio, el Rocco Tanica, el Cesareo, el Faso e 'l Mangoni a hinn anca i condutor, insema al Linus (del 1993), del programa radiofonegh Cordialmente.

Storia[Modifega | modifica 'l sorgent]

I origin[Modifega | modifica 'l sorgent]

L'origin del grupp vera e proppia l'è minga inscì ciara, per via di vari version che hinn saltaa foeura in di agn, che ona quai voeulta l'è in contradizion con la storia ofizial. A bon cunt, a poeudom fissàlla in tra el 1979 e 'l 1981[1]. El nomm inveci de sicur el vegn giò de ona citazion di Skiantos, che in d'on disch i parlaven de storie pese. Insemma a quell lavorà chì, a someja che l'Elio l'abbia scernii quell nomm chì per podè rid a lengel in su 'n giornal.

El primm nucli del grupp el nass intorna al 1979-1980 al Licee Einstein de Milan, indè che in de l'istessa classa i studiaven el Stefano Belisari, el Luca Mangoni e 'l Marco Conforti (fradell del Sergio e, al dì d'incoeu, manager del grupp). Del clima goliardegh nassuu in tra i banch de scoeula a l'è vegnuda foeura l'idea de fà su on grupp, che 'l cantass di robb spiritos. El Belisari l'era giamò bon de sonà la ghitarra e la flutta (che l'aveva studiaa a la Scoeula Civega), oltra a savè cantà.
El primm concert ofizial (segond la soa biografia) a l'è staa faa in del luj del 1980 a la festa del CAF de San Sir, e 'l publegh a l'era faa su d'ona desena de pensionaa. I member del grupp a eren:

  • Stefano Belisari, a cantà e sonà la ghitarra.
  • Pier Luigi Zuffellato a la battaria.
  • Paolo Cortellino al bass.

In 'sto period la vegn foeura la canzon Elio, che la ghe dà el nomm al cantant: de quell moment, l'Elio el ghe darà on nomm de battaja noeuv a tucc i member novei del grupp. Vun di member noeuv pussee important a l'è staa el Sergio Conforti, fradell (come emm ditt) del Marco, che 'l sonava i taster e col passà del temp a l'è vegnuu vuna di anem del grupp, autor con l'Elio de tucc i canzon pussee famos e cognossu (anca 'dess). Col passà del temp, el Cortellino a l'è staa sostituii cont el Fabio Gianvecchio ("Chiosco") e poeu, quand che lù l'è partii per la naja, cont el "Scaffale" (a partì del 1984). Anca la battaria la gh'ha 'vuu on noeuv sonador, per via del fatto che el Zuffellato el gh'aveva minga tanto temp per sonà: inscì l'è rivaa el Roberto Sgorbati ("Cosma"), intant che 'l Zuffellato l'ha faa per on poo de temp el mattator in sul palch. Ma anca el Cosma, che 'l sonava minga tanto ben, l'è sortii foeura del grupp: per 'sta reson, per circa sett agn (1982-1989), la battaria l'è stada sostituida de vuna elettronega, sonada del Sergio Conforti (Confo).

In del 1983 el riva el ghitarrista Davide Civaschi (Cesareo), giamò cognossuu in alter grupp musegai milanes. In 'sta manera, l'Elio l'ha poduu dedicàss soratutt al cantà e a sonà la flutta.
Intrattant, la produzion de canzon la sutava a cress: dopo 'n primm period in del qual i sonaven soratutt di cover, i Elii hann scominciaa a sonà di sò canzon. La pupart de quei là (per esempi Giorgio Légnami, Elio, Il sciur Francesco) a l'è mai stada publicada.
In del 1985-1986 a gh'è on noeuv iscambi de bassista: el riva el Nicola Fasani, ciamaa Pasto e, dopo 'n para d'agn, Faso. Poeudom dì che in del 1986 el s'era giamò formaa el nucli che 'l dura anca indess. In del 1986 el Tanica el lassa per on quai mes el grupp per podè sonà cont i Righeira in del tour de l'estaa, per podè poeu tornà insemma ai alter in autunn.
In quei agn là a gh'even anca on presentador: Pierino De Luca ("Grussu"), che in del 1986-1989 a l'era anca el sò manager.
In compless, i agn '80 hann vist el grupp esibìss in d'on mucc de locai milanes e de la provincia, in tra i quai a gh'emm de regorà almanch el Magia Music Meeting e 'l Zelig, che l'era nassuu de poch. A cognossom poch quell period ma, a partì del 1984, a gh'emm on bon numer de registrazion pirata di sò concert, faa su de quei che vegniva a scoltài, e che poeu vegniven spantegaa in gir per el Nord Italia. Inscì on bell poo de giovinott hann poduu cognoss canzon compagn de John Holmes, Cavo, Faro, Alfieri, Cara ti Amo, Tenia (cover de Maniac del Michael Sembello), La donna nuda (cover de I Want a New Drug del Huey Lewis), Silos, Urna, Cateto, Abbecedario, Pork & Cindy, Carro, Vivi Rocco, No Gianni No, The Peak of the Mountain e Piattaforma, e in 'sta manera hann faa la fortuna del grupp. La registrazion pussee cognossuda de quell period a l'è quella del concert faa in del 1987 a Borbanee. In quell period chì i Elio e le Storie Tese cognossen e vegnen amis de tanta gent che poeu la saria deventada anca lee famosa: Claudio Bisio (che 'l fa on mucc de spettacol cont el Rocco Tanica), Antonio Albanese, Diego Abadantuomo, Gabriele Salvatores, Maurizio Milani, la Gialappa's Band, Aldo, Giovanni e Giacomo, Marina Massironi e tanti alter.
Intant, on quai member del grupp (Elio e Cesareo) el lavora 'me impiegaa per tirà sù on quai danee, menter i alter ghe dann ona man a on fracch de alter artista italian 'me strumentista per i disch: el Tanica el vutta adirittura i Righeira a scriv la canzon L'Estate sta finendo, oltra a compagnà in del tour del '86 (come emm ditt pussee sora). On para d'ann dopo el lavora anca con Massimo Ranieri, e per lù el sòna el piano in Perdere l'Amore.
El grupp el fa anca di ospitad in di programma de Italia1, var a dì Lupo Solitario (1987) e L'Araba Fenice (1988), anca se probabilment la soa prima apparizion in TV l'è del 1986, in occasion del Festival del Cabaret de Loano (Liguria). I Elio e le Storie Tese gh'hann anca l'occasion de registrà i canzon Abbecedario, Pork e Cindy e Silos in dò compilation de metà di ann '80 dedicaa aj noeuv grupp milanes.
In del 1987 toeuven part a ona diretta televisiva de Rete7 (la diretta televisiva pussee longa del mond), e sonen per pussee de dò or la canzon Ti Amo[2], ona canzon che la finiva mai e che de solet i doperaven per mandà via i gent foeu di locai.

In del 1988 el s'è giontaa al grupp anca el polistrumentista cremasch Paolo Panigada ("Mu Fogliasch", poeu Feiez), che 'l lavorava 'me turnista in di Psycho Studios del scior Claudio Dentes ("Otar Bolivecic"). Quell lì, dopo avè scoltaa on bootleg de vun di concert del grupp, el ghe proponn, finalment de fà su 'n disch.

El primm disch[Modifega | modifica 'l sorgent]

A la fin del 1989 donca l'è sortii el primm disch del grupp: Elio Samaga Hukapan Kariyana Turu, che 'l gh'aveva dent on mucc di canzon scrivuu duranta tutt el desenni (ma soratutt in di agn 1987-1989). A dìlla tutta, i Elio e le Storie Tese gh'aveven giamò avuu di propost discografegh, ma je aveven semper refudaa, perchè despess gh'aveven domandaa a lor de fà ona quei modifega ai test e ai concett. Per sentìss liber de fà quell che voreven, i member del grupp aveven spettaa fina a la proposta del Dentes, che ghe aveva lassaa la libertà piena.
El disch l'ha venduu pussee de centmilla copi, anca grazie ai bonn qualità musegai tiraa foeura del grupp. Al temp, i Elii gh'aveven gnamò 'n baterista: per 'sta reson, in del disch el sona on turnista, el batterista todesch Curt Cress; in del tour inveci l'ha sonaa insemm a lor el batterista jazz Christian Meyer (de origin svizzera), amis de Faso, e che on quai agn dopo el vegnarà member de la band a tucc i efett. Inoltra, grazie al sucess otegnuu col disch, i Elii hann poduu scomincià el sò primm tour in tutta la Penisola, ciamaa Il Tour dell'Amore.

El 1990 l'è cognossuu per vess l'ann di cover di canzon de Sanremm: de fatt i Elii eren staa bon de cognoss i test e i musegh di canzon in gara anmò prima de la soa presentazion, e inscì aveven poduu fànn su 'na serie de parodii e cover. Despoeu la prima sira, j'hann cantaa tucc in d'on local de Sanremm, e s'hinn faa cognoss anmò pussee. In tra i canzon ciappaa in gir a regordom:

Tutt 'sti canzon, insemma a la canzon Arriva Clistere (parodia de Arriva Cristina de la Cristina D'Avena) eren destinaa a finì dent al l'abum noeuv, Tarati per la musica, ma i autor di test originari (soratutt Mogol) hann minga voruu dàggh el permess[4].
Ona sort compagna ghe l'ha 'vuda anca el singol Sveliatevi! Born to be Abramo (e la soa segonda version: Saturday Night Strage), sia per i protest di Testimoni de Geova (ma anca de ona part de la stampa catolega), che per i editor de Born to Be Alive del Patrick Hernandez.
Privaa del repertori per el disch noeuv, el grupp l'ha pensaa de fà su 'n mini-disch promozional per el Nadal del 1990, on album fint indove mett di canzonett on poo brutt, tant per rid: ma la soa cà discografega inveci l'ha voruu vendel tant 'me on disch, e inscì l'è staa (ma el grupp le considera minga on album ofizial). El resultaa l'è staa The Los Sri Lanka Parakramabahu Brothers featuring Elio e le Storie Tese, faa su cont i duu domestegh cingales del Dentes. De 'sto disch la sortiss foeura la canzon Giocatore Mondiale (con la partecipazion del Pierangelo Bertoli), che la vegn drovada de la Gialappa's Band comè sigla de Mai Dire Mondiali.
El 1990 l'è anca l'ann in del qual i Elio e le Storie Tese hann cantaa al Teatro dell'Elfo de Milan la canzon Ti Amo (con test improvvisaa al moment) per ben 12 or, fasend inscì on record[5]. Inoltra, i Elii hinn staa invidaa a l'Expo de Tokyo per rapresentà la città de Milan, e lilinscì hann poduu esibìss, anca cont ona cover de Volare.

El 1991 inveci l'è staa on ann de pausa: el grupp el s'è dedicaa quasi domà a la preparazion del disch noeuv, che 'l saria sortii l'ann dopo. L'unega esibizion a l'è stada quella al concert del Primm de Magg a Roma, che però l'è vegnuda memorabila. Lilinscì, inveci de mettes a cantà Cassonetto differenziato per il frutto del peccato, i Elii hann taccaa a cantà ona version noeuva de Ti Amo, dedicada a tutt i porcarii e a la coruzion de la class politega del temp (e col fà i nomm de Giulio Andreotti, Remo Gaspari, Francesco Cossiga, Giuseppe Ciarrapico). Stremida, la RAI l'ha censuraa in diretta l'esibizion (col fà, a l'improvis, on colegament cont el Vincenzo Mollica che l'intervistava el Ricky Gianco) e l'ha mandaa di personn a scasciài via del palco. El fatt a l'è staa presentaa despess in television (per esempi a Mai Dire Tv[6]), menter l'audio de l'esibizion l'è staa publicaa in vari singoi e in del CD Peerla del 1998 (cont el nomm de Sabbiature).
In del 1991, oltra a dedicàss al disch, i vari member del grupp hann lavoraa con di alter artista: per esempi, Faso e Christian Meyer hann sonaa in de la tournée de l'Eugenio Finardi; Rocco Tanica inveci l'è staa co-autor de tutt i canzon de Patè d'Animo, el primm (e unegh) disch de Claudio Bisio, che 'l ved anca la partecipazion de l'Elio, del Feiez e del Cesareo.

Ascesa mediatega[Modifega | modifica 'l sorgent]

El 1992 a l'è l'ann de la sortida de Italyan, Rum Casusu Çikti, el segond album ofizial del grupp. Quell disco chì a l'ha vist la partecipazion, in tra i alter, de cantant compagn de Enrico Ruggeri e Riccardo Fogli. I singoi Pipppero e Servi della Gleba, oltra a on bell poo de alter canzon (Il vitello dai piedi di balsa, Supergiovane, Uomini col borsello, La vendetta del fantasma formaggino...) gh'hann portaa on grandissem sucess al disch, che anmò adess a l'è consideraa el pussee bell de tutta la discografia del grupp. Anca el tour de quell ann lì a l'è staa on gran bell sucess, anca grazie a la presenza d'on componet noeuv del grupp: Luca Mangoni ("Mangoni"), el vegg amis de l'Elio; quell lì el vegn ona part fondamental di concert, in de l'interpretà i vari personagg di canzon del grupp, e col vegnì vun di idol del publich: gh'è de regordà soratutt la soa interpretazion de Supergiovane, la soa canzon-simbol. Mangoni el seguta a toeu part ai lavorà di Elii anca al dì d'incoeu.
Inolta la va inanz la colaborazion con la Gialappa's Band: i sigli del programma Mai dire Gol di agn 1992-1996 hinn tutt scrivuu e sonaa de lor medemm. I canzon eren:

  • Mai Dire Gol 1992/93: Amico Uligano
  • Mai Dire Gol 1993/94: Sunset Boulevard
  • Mai Dire Mondiali 1994: Nessuno allo Stadio
  • Mai Dire Gol 1994/95: La cinica lotteria dei rigori
  • Mai Dire Gol 1995/96: Il concetto di banana
  • Mai Dire Gol 1996/97: Balla coi barlafüs

Semper del 1992 on quai member de la banda el fa nass on noeuv progett musegal parallel, la Biba Band: on gruppon pien de musicista che se ispiren a la musiga di Weather Report. Tra i member de la Biba Band gh'è staa on fracch de collaborador di Elii in di tour e in di disch che hinn vegnuu dopo el '92.

In del 1993, per via di pression de la cà discografega e di domand di vegg fan, el grupp el tira foeura on disch noeuv: Esco Dal Mio Corpo E Ho Molta Paura. Quell chì el ciappa el nomm de vun di vari manifest che i Elio e le Storie Tese doperaven 'me titoi di spettacoi in di Agn '80; e defatti quell disco chì a l'è ona regolta del mej de la veggia produzion eliatega. In de l'album vegnen propost vegg sucess compagn de Catalogna, Abbecedario, La Saga di Addolorato, pù ona quai canzon "noeuva" (compagn de Sono Felice, composta in del 1990). Insemma al disch a l'era sortii on singol Aborto/In te (cont ona cover de In te cantada del Mangoni), che però el gh'ha minga avuu sucess.
Semper in del 1993 l'è sortii la cassetta Chi ha incastrato Elio e le Storie Tese?, ona sorta de autobiografia romanzada del grupp, cont intervist e registrazion de vegg concert: ma anca quella chì la gh'ha minga avuu tant sucess. Inoltra, la vegn publicada con la rivista Tutto on'audiocassetta con la registrazion de tre canzon: l'esibizion de Volare fada in Giapon in del 1990, Gli occhiali dell'Amore (semper del '90) e Alfieri (del 1989).

Ma el 1993 a l'è important anca per on alter fatt: a dicember, defatt, la nass e la scomincia la trasmission Cordialmente pista di lancio (forse) in su Radio Deejay, che la ved a la conduzion el nucli storegh del grupp pù Mangoni e Linus. Quella trasmission chì, che la gh'ha el spont per on bell poo de tormenton di concert e anca on bell poo de idei per i disch e i canzon che hinn vegnuu dopo, a l'è anmò adess la trasmission pussee veggia de la radiofonia privada italiana.
La colaborazion con Radio Deejay l'è andada inanz anca in alter maner: per esempi, i Elio e le Storie Tese hann despess scrivuu di canzon per la sigla de Deejay Chiama Italia, o i famos "canzon de Natal"; la prima de quest a l'è Christmas With the Yours, cantada insemm al Graziano Romani, cont el nomm de Il complesso misterioso.

Duranta el 1994 el grupp a l'ha giraa l'Italia cont el Playmobil Tour, menter l'ha passaa el 1995 a preparà i canzon del disch che 'l saria sortii foeura l'ann sucessiv.

El success[Modifega | modifica 'l sorgent]

El Rocco Tanica

A la fin del 1995 Pippo Baudo l'invida i Elio e le Storie Tese a toeu part al Festival de la Canzon Italiana quell de quarantases a Sanremm. Dopo avèggh pensaa sora on bell poo, el grupp l'acetta. Inscì, in del febrar del 1996, i Elii se presenten in prima serada in su RAI1, e se fann cognoss de tutt el Paes.
La canzon che porten la se ciama La Terra dei Cachi, che la parla di problema de coruzion, mafia e sanità present in de l'Italia del dì d'incoeu. Al contrari del test, la musega inveci la sposa a la perfezion la melodia canonega de Sanremm (la "canzonetta" italiana), e quell contrast chì el ghe fa impression a on bell poo de personn, tant l'è vera che in de la prima classifega provisoria el salta foeura che 'l grupp a l'è primm. Inoltra, per lassà el segn, el grupp el ghe fa vedè a tucc di performances proppi particolar:

  • In de la segonda esibizion, l'Elio el gh'ha ona perucca negra e on majon bloeu. A on bell moment, intant che 'l canta el tira foeura on alter brasc, e inscì el salta foeura che l'aveva cantaa metà de la canzon con scià ona man finta.
  • La segonda esibizion, a causa del regolament del Festival de quell ann, la gh'aveva de vess de domà 55 segond, e per quest tucc i cantant ghe cantaven la part che per lor a l'era la pussee importanta de la sò canzon. I Elio e le Storie Tese hann donca cantaa quasi tutta la canzon, cont el raddobbià el temp de la musiga[7].
  • L'ultima esibizion l'ha vist el grupp truccaa d'argent, in onor del grupp frances di Rockets. Tra l'alter, se el rest del grupp l'aveva domà la fascia truccada e ona cuffia, l'Elio inveci el s'era rasaa i cavei per podè pitturàss proppi tutta la testa (inscì l'è spiegaa el motiv de la perucca del primm dì;[8].

Per questa reson el grupp e la sò canzon gh'hann avuu on grand success de publigh, duranta el Festival. E 'l somejava anca che gh'avarissen de vingg la competizion, ma la giuria l'ha faa avègh la vitoria a la canzon de Ron e Tosca Vorrei incontrarti fra cent'anni. El grupp el gh'ha avuu, a bon cunt, el segond post, el premi de la critega Mia Martini e la fama de vincitor moral del festival, fama che l'è cressuda per via di vos che parlaven d'on intervent del Pippo Baudo (el presentador e direttor artistich del programma) per evità de fàgghel vincc.[9]. La quistion l'è mai stada ciarida, anca perchè i indagini di carabinier hann mai portaa a on process e a di verità noeuv. Donca, ofizialment i Elio e le Storie Tese hinn rivaa segond a Sanremm '96, e minga primm. Poeu besogna anca dì che 'l grupp l'ha mai ciappaa sul seri quella storia chì, e anmò adess la cunta su ai concert col ridegh sora, e gh'hann mai faa sora ona polemega vera e proppia.

A bon cunt, la participazion al festival l'ha portaa a la consacrazion la band milanesa: el sò disch noeuv, Eat the Phikis (sortii a la fin del marz del 1996, on bell poo dopo la fin del Festival) a l'ha venduu pussee che 200.000 copi e l'ha vinciuu anca el Disch de Platin, che gh'è staa consegnaa di sò mamm al Mediolanum Forum de Assagh, in de l'ultem concert de la tournée de quell ann lì. El disch el gh'ha dent i partecipazion de la Giorgia, de l'Enrico Ruggeri, de l'Edoardo Vianello e, soratutt, de James Taylor, vun di idoi musegai del grupp. Anca quell disco chì el contegn ona serie de canzon che gh'hann avuu on gran bell sucess in tra i fan: oltra a La Terra dei Cachi besogna regordà T.V.U.M.D.B., Mio Cuggino (cantada insemma a l'Aldo Baglio) e Tapparella. De l'album hinn sortii foeura duu singoi: La Terra dei Cachi e Mio Cuggino. De la Terra dei Cachi a l'è stada publicada ona version con l'Orchestra del Raoul Casadei, sonada compagn d'ona canzon del liscio romagnoeu.
In di duu agn che i è vegnuu dopo, i Elii hinn staa invidaa a on mucc de event e trasmission televisiv. Per esempi, poeudom regordà el Festivalbar e 'l Concert del Primm de Magg a Roma. Al Festivalbar, per contestà el playback, hann faa parè de desmentegàss i paroll de Mio Cuggino, per fà vedè che sotta gh'era ona base registrada; a Roma inveci hann cantaa on poo de canzon de l'album noeuv, e hann saludaa el publich con la Società dei Magnaccioni messedada con Revolution di Beatles.

Oltra ai partecipazion televisiv, i Elio e le Storie Tese hann passaa el 1997 e 'l 1998 soratutt a fà concert, anca se l'è minga calada la produzion discografega: in del 1997 l'è sortii foeura Del Meglio Del Nostro Meglio Vol. 1, la prima regolta ofizial di canzon mejor del grupp. Oltra ai vegg canzon (e ghe n'era verguna sonada cont on rangiament noeuv novent), a gh'era anca on quai inedito: el pussee important a l'è Born to be Abramo, quella voeulta chì cantada proppi insemm a l'Hernandez. In del 1997 hinn andaa a fà on minitour in di Statt Unii, e per l'ocasion hann faa vend on disch de sò canzon voltaa in ingles, cont ona tiradura bella limitada: E.L.I.O..
Ma el 1997 l'è cognossuu soratutt perchè l'è staa l'ann de Rocco e le Storie Tese. Quell lì a l'è on film porno faa insemma a l'attor e regista Rocco Siffredi. In quell film chì, el Rocco, amis del grupp, l'organizza on gran feston in onor di Elii e donca el va in gir per el mond a cattà foeura amis e amisett per menài a cà soa per la festa, che la vegnarà on grand orgion. El grupp, s'intend, el ghe toeu minga part ai scenn de sess, ma el compariss ogni tant per di scenn recitaa e cantaa. Rocco e le Storie Tese l'è deventaa on cult, e 'l Siffredi a l'ha venduu anca in di Statt Unii cont el nomm de Rock and Roll Rocco.[10][11]. El film l'è staa venduu anca in di Statt Unii cont el nomm del Rock and Roll Rocco e spartii in duu tocch.

In del 1998 l'è staa venduu Perle ai Porci, on cofenett con scià tutta la produzion artistega ofizial del grupp, del 1989 al 1997. L'ultem CD però a l'era quasi compagn d'ona bonus track, e 'l se ciamava Peerla. Lilinscì se troeuven tutt i canzon de Mai Dire Gol e alter rarità ch'eren mai staa publicaa. Besogna regordà, in tra i alter, Ti amo Campionato. Quella chì l'era ona noeuva version de "Ti Amo", e l'era dedicada ai "eror" arbitrai del campionaa de folber del 1997-1998, eror che, a giudizzi de l'Elio, eren staa tucc a favor de la Juventus. In del 2006, quand che l'è s'cioppaa l'iscandol de "Calciopoli", la canzon l'ha ciappaa ona dimension squasi profetega[12][13].

I esibizion televisiv de quei agn che hinn regordaa con pussee piasè del grupp a hinn quella cont el James Taylor in del 1997 al Night Express (Canale 5)[14] e quella cont el Santana a Taratatà (RA 1) in del 1998.
Quell period chì però el finiss a l'improvis e in manera tragica el 23 dicember del 1998, quand che 'l Feiez el moeur duranta on concert de la Biba Band, per via d'on neurisma celebral.

De la mòrt del Feiez a Cicciput[Modifega | modifica 'l sorgent]

El Faso

La mort del Paolo Panigada a l'è staa on pont de svolta per la carera del grupp: in di mes e in di agn a vegnì, i Elio e le Storie Tese hann scurtaa de bon i sò aparizion televisiv e la produzion artistega, e anca l'arriv de on noeuv member in de la formazion (l'Antonello Aguzzi, ciamaa Jantoman) l'ha minga voruu significà ona sostituzion del pòlistrumentista cremasch, in quant el Jantoman el sòna nò el sax ma i taster elettrònich, soratutt duranta i concert. A bon cunt, in del 1999, i Elio e le Storie Tese hann faa sortì duu noeuv CD: el primm, Craccracricreccr, l'è staa asse manch brillant di quij precedent, anca se i canzon La Visione e Discomusic gh'hann avuu on grand success de pubblich (Discomusic l'è andada al Festivalbar, indove per la segonda voeulta el grupp l'ha faa de tutt per fà capì che eren dree a cantà in playback: de fatt, menter la musega e la vos andaven, lor eren mut e immòbil [15]); el segond, Tutti gli Uomini del Deficiente, colònna sonòra de l'omònim film de la Gialappa's Band, el contegniva, oltra a bran strumentai, anca canzon inedit e de veggia origin (Yes I Love You, Risate a Denti Stretti) e participazion del Lucio Dalla (Psichedelia) e de la Raffaella Carrà (Presidance) e ona cover de Hommage à Violette Nozières del grupp di Area. Semper in quell ann lì hann vingiuu a Dublin on premi di European Music Awards de MTV, quell de Best Italian Act. In quell'occasion, i Elio e le Storie Tese hann voruu mostrà tucc i stereòtip sora i italian: l'Elio, sul palch, l'ha dii nanca ona paròlla in Ingles, menter i alter member del grupp faseven finta de vess nò interessaa a quell che l'era dree de succed, per finì poeu a parlà de come l'è che la se fa ben la pasta [16][17]. Inoltra hann curaa el doppiagg italian del segond film de Austin Powers.
El 1999 l'è restaa famos per i fan del grupp anca per la finta rissa fada a la trasmission Night Express (Canale 5), indove hann fingiuu de piccàss con di gent che ghe vosaven adree (e che in realtà eren member del fan club), tant che la conduttris Tamara Donà, che la saveva nagòtta, la gh'ha 'vuu de domandà de mett la pubblicità [18].

Del 2000 inveci l'è 'l famos concert de Lugan al qual hann tolt part anca l'Oliver Skardy, el Riccardo Fogli e l'Ike Willis, cantant e ghitarista in d'on mugg de canzon del Frank Zappa, musicista american al qual i Elio e le Storie Tese hann semper dii de vesses ispiraa (tra l'alter, el concert l'è staa registraa de la RTSI): on'antologia del concert l'è sortida a la fin del 2000 in cassetta e, in del 2011, in DVD. In del 2000, in occasion di Campionaa Europee de Folber, i Elio e le Storie Tese hann faa la canzon La gente vuole il Gol, su la musega de Ùnanimi. El 2001 l'è staa l'ann de Made in Japan - Live at Parco Capello, el primm CD live del grupp, con registrazion di concert tra l'ann 1996 e 'l 1999 (donca quand el Feiez a l'era anmò viv). In quell ann lì l'è staa trasmettuu su RAI2 (vers i duu de nòtt, senza varguna campagna pubblicitaria) Vite Bruciacchiate, seri televisiva in quatter pontad fada di Elii duranta el sò tour in America, che la cuntava la participazion de l'Enzo Arbore.

Per vedè on noeuv album in studi el s'è dovuu spettà el 2003, quand el grupp l'ha faa sortì Cicciput, che 'l retornava al stil e aj tematich di disch pussee vegg che el gh'aveva i ospitad del Max Pezzali (Shpalman), de l'Enrico Ruggeri (Gimmi I., Pagàno, Cani e padroni di cani), de l'Ike Willis (Gimmi I.), del Maurizio Crozza (Shpalman, Pagàno), del Claudio Bisio (Gimmi I.) e del Gianni Morandi (Fossi figo). In particolar, el gh'ha avuu on grand success el singol Shpalman, in de la version cantada domà del Rocco Tanica (al contari de la version del CD, che l'eva on duett cont el Max Pezzali). El video de questa canzon (che 'l gh'ha come protagonista el Mangoni) l'ha vingiuu el premi de Miglior videoclip italiano.

Bisògna anca regordà che tra la fin di ann '90 e l'inizzi del millenni noeuv (soratutt el period 1999-2001), i Elio e le Storie Tese hann despess partecipaa 'me musicista a la trasmission Mai Dire Gol e Mai Dire Maik de la Gialappa's Band. In quei occasion chì hann despess cantaa canzon del sò repertòri ma anca ròbb de alter, despess in compagnia del Fabio De Luigi, del Maurizio Crozza ò de la Paola Cortellesi.

La noeuva stagion "live"[Modifega | modifica 'l sorgent]

In del 2004 l'è nassuda l'idea de vend a la fin di concert on CD con la registrazion de la primma ora de l'istess (i CD brulé [19]). Semper in quell'ann l'è nassuda anca la Hukapan, la cà discografega de proprietaa del grupp, che l'era in polemega con la politega de la sò veggia cà. De quest iniziativ l'è vegnuu foeura Ho Fatto Due Etti E Mezzo, Lascio?, la tracklist di CD brulé del tour 2004, segutada de Il Meglio di Ho Fatto Due Etti e Mezzo, Lascio? che 'l contegniva el mej di registrazion. L'idea la va innanz anca adess (2005: Grazie per la splendida serata; 2006: Coèsi se vi pare; 2006: Qualità Oro; 2008: Supermassiccio). In del 2004 l'è staa publicaa anca el singol Oratorium, dedicaa a la vita in di oratòri cattòlich. A partì del 2005, cont el concert de Castellazz de Bollaa, a Villa Arconaa, la nass anca l'idea di DVD brulé: la registrazion video del concert[20].

El tour del 2006 el s'è ciamaa Coèsi se vi pare: insemma a lor el participava anca l'amis de veggia data Claudio Bisio, e 'l spettacol el contegniva canzon sia del grupp che del còmich. Del concert de Mantova l'è staa faa on DVD, e 'l filmaa l'è staa despess trasmettuu su SKY (canai Jimmy e Comedy Central). In del 2006 l'è sortii anca l'autobiografia del grupp, Vite Bruciacchiate - Ricordi confusi di una carriera discutibile, che 'l cuntava anca di intervent de amis e collega musegaj.

Duranta el tour del 2007, Emozioni Fortissime, hinn staa presentaa di canzon del sò futur CD (Parco Sempione, Indiani, La Lega dell'Amore). A causa di laorà per el noeuv album, el Rocco Tanica l'è restaa a Milan (minga semper, però) e 'l sò ròl l'è staa ciappaa de on alter vegg amis del grupp, el Vittorio Cosma, soranomenaa per l'occasion Clayderman Viganò.

El bienni 2008-2009[Modifega | modifica 'l sorgent]

Infin, dòpo cinch ann, in del genar del 2008 l'è sortii Studentessi, segutaa di singoj Parco Sempione e Ignudi fra i nudisti (quest chì duranta l'estat). In particolar, la canzon Parco Sempione (el qual video l'è staa premiaa come Miglior videoclip de l'ann) l'è stada on grand success e, come tucc i success, la gh'ha avuu di critich per come l'aveva parlaa de la Gionta de la region Lombardia, accusada de avè fà tajà el Bosco di Gioia (on'area verda de Milàn) per fàgh sù di pròpri edifizzi, contra el vorè de 16.000 persònn (traj quaj gh'era anca el Rocco Tanica) che s'eren oppos a questa iniziativa.

Duranta el Festival de Sanrem, i Elio e le Storie Tese hann presentaa el DopoFestival, in del qual, come desdòtt ann primma, hann creaa di cover di canzon presentaa duranta la competizion. Traj canzon "revisitaa" se pòden cuntà:

El Cesareo

El DopoFestival l'è stada ona sòrta de reappacifigazion tra el grupp e 'l Pippo Baudo dòpo i avveniment del 1996. El presentador, òspit del programma, l'ha lodaa la qualitaa de la trasmission e la conduzion di Elii, che, per lù, eren riessii a fà on programma intelligent e spiritos senza cadè in volgaritaa ò ròbb simel (e gh'è anca de dì che per tutta la durada del DopoFestival el grupp l'ha voruu minga fà pubblicitaa a Studentessi, che 'l sortiva duranta quell period). A l'ultima pontada del Festival, i Elio e le Storie Tese hann cantaa foeura concors Largo al Factotum (aria ciappada de El Barbee se Sevija del Gioacchino Rossini), definida di giornai vuna di esibizion pussee applaudii de la serada. A la fin de l'esibizion, sonada con perucch e vestii del '700, l'Elio l'ha dedicaa la canzon al Feiez, cont el regordà che anca lù l'era staa sul palch del Teater Ariston on quaj de ann primma (varda el video de l'esibizion). El DopoFestival l'è staa nomenaa vun di des programma miglior de l'ann 2007/2008.

Al concert del Primm de Magg, i Elii hann cantaa tré canzon: Gargaroz, Parco Sempione e ona version de Largo al Factotum dedicada, come desvòtt agn primma, al Ciarrapico, che l'era staa eleggiuu in Parlament cont el Pòpol de la Libertà in seguit ai elezion del 2008.

El tour del 2008 (Supermassiccio tour) l'è staa dedicaa a la promozion del noeuv album (Supermassicio l'è el nòmm de vuna di canzon de Studentessi), e l'ha vist la participazion come corista de la Paola Folli. In del december del 2008 l'è staa faa a Crema on concert in onor del Feiez, mòrt des ann primma, ciamaa Panino Day, che el gh'ha avuu on grand numer de òspit. Semper in december, i Elio e le Storie Tese hann refudaa l'Ambrosin d'Òr per protesta contra el comun de Milàn, che l'aveva negaa l'onorificenza al giornalista Enzo Biagi e la cittadinanza onoraria al Roberto Saviano, autor del liber Gomorra.

In del 2009, in occasion del LXI Festival de Sanrem, s'hinn propòst anmò come possibil conduttor del DopoFestival, còssa che hann poduu minga fà a causa de l'eliminazion de quell a òpera del noeuv conduttor e direttor artistich de la kermesse, el Paolo Bonolis. In compens, el 13 fevree (duranta la trasmission Parla con Me su RAI3) e hann faa i sò interpretazion di canzon che sarien staa cantaa duranta el Festival (còssa ovviament assurda, vist che primma del Festival nissun el pò savè come sien i canzon presentaa; e de fatt l'era ciar l'intent umoristich e parodistich de l'esibizion).[21] Duu mes pussee tard, el 19 april, hinn andaa a la pontada final del talent-show X-Factor (su RAI1), indove hann faa on duetto con vun di finalista, i The Bastard Sons of Dioniso, cont i quaj hann cantaa Uomini col Borsello (canzon che la se troeuva in Italyan, Rum Casusu Çikty).

In occasion del terremòtt in Abruzz de l'april 2009 i Elio e le Storie Tese hann participaa al progett Artisti Uniti per l'Abruzzo (Artista Unii per l'Abruzz), cont el cantà la canzon de beneficenza Domani 21/04.2009 insemma a alter 55 cantant italian.
In de l'autunn 2009 hann faa la sigla del programma radiofònich de l'amis Linus Deejay Chiama Italia. Duranta l'ann hann participaa a la trasmission Parla con Me, su RAI3, come band de compagnament del programma. In quella occasion chì, oltra a introdù con jingle musicai i personagg invitaa al programma, hann cantaa di canzon del sò repertòri e n'hann compòsta ona quajvoeuna sora vari aspett de la vita politiga italiana [22] [23] [24][25][26].

In occasion different in del 2009, on quaj member del grupp l'ha diciaraa l'intenzion de fà per quell ann chì on disch celebrativ per i vint ann de la sortida de Elio Samaga Hukapan Kariyana Turu [27] [28] [29] [30]. A l'è fòrsi anca per quella reson chì che 'l grupp l'ha faa, duranta l'estaa 2009, domà on concert [31].

El 2 ottober l'è sortii el primm singol del disch noeuv, Storia di un bellimbusto, che l'è staa trasmettuu in anterprima su Radio Deejay el mattin del dì prima.
Semper in merit di celebrazion per i vint ann de la sortida de Elio Samaga Hukapan Kariyana Turu, el 26 ottober 2009 i Elio e le Storie Tese hann faa on concert celebrativ (oltra a vess ona sòrta de anteprima de Gattini) al teater Arcimboldi de Milan, con la participazion de 48 musicista de la Filarmonica Arturo Toscanini. Per el sò caratter unich, l'è staa anca trasmettuu in diretta de SKY Primafila, prima voeulta in Italia per la stòria de quella television satellitar chì[32][33].

On quai de dì dòpo, el 30 ottober, l'è finalment sortii el disch noeuv, Gattini. In occasion de la sortida del CD (ona riproposizion cont orchestra de ona quindesena de success de la stòria discografiga del grupp), i Elii hinn andaa despess in television per presentàll. In particolar, hinn andaa a la semifinal de X-Factor e a Quelli che il Calcio, indove hann cantaa Storia di un bellimbusto. Per la prima occasion, s'hinn presentaa vestii come i Village People, per la segonda (cont el regordà la perfomance che 'l grupp ingles di Muse l'aveva faa on quaj mes prima pròppi in del programma condòtt de la Simona Ventura), vist che cantaven e sonaven in playback s'hinn scambiaa i ròl (Christian Meyer a la vos, Faso a la batteria, Cesareo al bass, Elio al pianofòrt e Rocco Tanica a la ghitara).

Tra concert e television[Modifega | modifica 'l sorgent]

El 17 genar 2010 l'è partii a Vicenza el noeuv tour teatral, spartii in duu tòcch: Bellimbusti in Tour (inverna-primavera) e Bellimbusti Balneari (estaa-autunn). L'ultimm concert del tour l'è staa faa a Milan el 12 november 2010, in occasion de on event de beneificenza per Telethon.

Dòpo el Festival de Sanrem del 2010 el grupp l'ha compòst di revisitazion de dò canzon che hann partecipaa a la kermesse: Italia Amore Mio, cantada del princip ereditari italian Emanuel Filibert de Savòia, del cantant Pupo e del tenor Luca Canonici (segonda classificada); e Tutte le volte che, la canzon che l'ha vingiuu el Festival e che l'è stada cantada del Valerio Scanu (el qual l'ha ditt che a lù la parodia la gh'è piasuda [34]). Anca quella vòlta chì i parodii hinn staa presentaa a Parla con Me e gh'hann avuu ona granda diffusion in su la red[35][36].

El 25 marz 2010 hinn staa trai òspit numeros de la trasmission-manifestazion Raiperunanotte, condòtta del Michele Santoro in favor de la libertà de stampa, danneggiada, segond lù, de la politiga del primm minister Silvio Berlusconi.


In de l'estaa del 2010, l'Elio l'è staa scernii per vess vun di quatter giudes (insema a l'Enrico Ruggeri, la Mara Maionchi e l'Anna Tatangelo) de la noeuva edizion de X-Factor, notizzia che però l'era dree a 'ndà in gir giamò de on quai mes.
Come giudes, l'Elio el gh'ha avuu ona popolarità granda e l'è riessii a portà a la pontada final del programma (23 november 2010) duu di trii cantant de la soa sqaudra, vun di quai, la Nathalie Giannitrapani, l'ha anca vingiuu, menter l'alter, el Nevruz Joku, l'è rivaa terz.

Insema a l'attività de giudes per X-Factor, el cantant l'ha segutaa a collaborà col grupp: la canzon Bunga Bunga compòsta a Parla con Me (a ottober) in occasion del noeuv scandal sessual ligaa a Berlusconi l'è diventaa on noeuv tormenton de la red, anca foeura de l'Italia. [37]. Semper in del mes de november hann tòlt part a l'ultima pontada del programma Vieni via con me, condòtt del Fabio Fazio e del Roberto Saviano: chichinscì hann cantaa La Terra dei Cachi.

In del genar 2011 el sitt Rockol cont on sondagg j'ha nominaa i artista italian pussee important del desenni 2001-2010[38].

Semper a cavall tra el 2010 e 'l 2011, la Gazzetta dello Sport l'ha promòss ona distribuzion de asquas tutta la discografia del grupp, pù duu DVD de duu concert: quell de Lugan del 2000 e quell de Piangipane (Ravenna) del 2010.
In del 2011 hann cantaa Pensiero Stupesce, canzon che la se troeuva in di titol de cova del film Boris (sortii el 1 de april).
In occasion di elezion amministrativ milanes, el Mangoni el s'è candidaa con la lista de la Milly Moratti a sostegn del candidaa del centro-sinistra Giuliano Pisapia. El grupp l'ha sostegnuu attivament, tanto che poeu el Mangoni l'ha ciappaa addirittura 1068 preferenz.
La campagna politiga a sostegn de Pisapia l'è andada innanz anca per i quindes dì prima del ballottagg, tanto che 'l venerdì 27 de magg hann cantaa al concert in piazza del Dòmm che 'l metteva fin a l'istessa campagna. In del magg 2011 el ven foeura el film Paul, indove l'Elio el dobbia el protagonista, che l'è on marzian. In occasion di intervist faa in del period in del qual el film l'è sortii al cinema, l'Elio l'ha dii che ghe sarà probabilment on noeuv disch in del 2012 [39]. El 20 de ottober el ven foeura la quinta stagion de X-Factor (quella vòlta chì in sù SKY Uno, condòtt de Alessandro Cattelan), indove a troeuvom anmò l'Elio 'me giudes, 'sta vòlta insemma al Morgan, a la Simona Ventura e a l'Arisa. Anca in 'sta occasion l'è riessii a portà vun di sò protett in final (5 de genar del 2012), cioè 'l grupp turines de I Moderni (lù el gh'eva la categoria di Grupp vocai), che poeu hinn rivaa segond denanz a la Francesca Michielin. Per quest l'è staa confermaa anca per l'edizion che la vegnarà. A X-Factor ghe toveven part anca la Paola Folli ('me vocal coach de la squadra de la Simona Ventura, cioè la categoria di tosanett sòtta i 24 agn) e 'l Rocco Tanica ('me "opinionista" per el Xtra Factor, che l'era el moment di comment dòpo de la trasmission).

El 14 de genar del 2012 el scomincia in sù La7 el noeuv programma de la Serena Dandini (che l'eva desmettuu de lavorà con la RAI) The show must go off, al qual toeuven part, come grupp de compagnament, anca i Elio e le Storie Tese: la primma pontada però l'è stada spostada a la settimana dopo, perchè quei de LA7 hann voruu fà ona pontada special del telegiornal per parlà de ona nav de crociera che l'era fondada la nott prima in Toscana. Quand che l'è partida la primma pontada (ona settemana dòpo) hann faa de l'ironia sora 'sta storia de la nav e del pòcch coragg demostraa del sò capitan Francesco Schettino col cantà on refasiment de Onda su onda de Paolo Conte, anca se inscì s'hinn portaa 'dòss ona quai polemiga.

El 24 de genar hann faa la primma proeuva del sò noeuv tour denanz a domà ona trentena de member del sò fan club e poeu el dì dopo hann scominciaa la tournée teatral (Enlarge your penis tour), in de la qual hann presentaa dò canzon noeuv (voeuna di quai la se ciama pròppi Enlarge your penis[40]). Per 'sta reson lassen perd per on poo la collaborazion con la Dandini, già che gh'hann de andà in d'on fracch de sitt different per fà i concert e poden nò stà semper a Roma a registrà el programma. In quei occasion chì el salta foeura la notizzia che in de l'autunn del 2012 el sortirà el noeuv album, dopo quattr'ann de Studentessi [41] [42] . Dòpo 'na quai settemana hinn tornaa a toeu part a la trasmission, fina a l'ultima pontada.

In del genar del 2012 l'è anca sortida ona classifiga de la version italiana de Rolling Stone (voeuna di revist musicai pussee important al mond), che l'ha votaa Elio Samaga Hukapan Kariyana Turu el disco quell de quindes pussee important de la storia de la musiga italiana [43].

I stori sora el noeuv disch seguten per tutta l'estaa, anca se la salta foeura domà la notizzia de ona collaborazion cont i Area e on'altra cont el sò vegg amis Curt Cress.

A la fin de magg Elio l'è staa confermaa anmò 'na voeulta a giudes de X-Factor (l'edizion quella de ses), semper insemma a l'Arisa, Morgan e la Simona Ventura. La trasmission l'è scominciada el 18 de ottober. Quella voeulta chì però l'è minga riessii a portà vun di sò concorrent a la final.

El 26 de november, cont on referendum on line, vegnen scernii tant 'me i artista indipendent pussee important de la storia de la musega italiana [44].

El 11 de dicember l'è sortii el noeuv singol del grupp, ciamaa Sta arrivando la fine del mondo.

I duu Sanremm del 2013 e del 2016[Modifega | modifica 'l sorgent]

El Luca Mangoni con vun di sò costumm de scena. Milan, Piazza del Domm, 31 de dicember del 2013.

El tredesin de dicember dì dòpo inveci l'è saltaa foeura che tovarann part al Festival de Sanremm del 2013 (dopo dersett agn de l'ultema voeulta): in quella occasion chì besògna potrà dò canzon, e in del cas del grupp milanes i titol a hinn Canzone mononota e Dannati forever. I canzon gh'hann avuu di bei recension de part de la critega musical, che l'ha dii che 'l grupp l'era vun di promess mejor de la kermesse.
L'esibizion de la band (che l'ha deciaraa de vorè minga rivà prima, ma quarta) la gh'è stada el 13 de febrar. Per la prima canzon (Dannati forever) s'hinn presentaa vestii de cereghett (fòrsi anca per ridegh sora al fatto che duu dì prima gh'era staa i dimission del Papa). A la fin, la canzon che l'è passada a la serada final l'è stada La canzone mononota.
In la segonda serada l'Elio l'ha cantaa la canzon con scià ona giacchetta che la gh'aveva duu brasc fint (compagn de quell che l'aveva faa anca in del '96).
In la terza serada (quella indè che se cantaven vegg canzon ch'even faa la stòria del Festival), el grupp l'ha sonaa la canzon Con un bacio piccolissimo de Robertino, presentada in del 1964. L'è staa compagnaa del Rocco Siffredi che l'ha faa on'introduzion cont el lengg on zicch d'ona poesia de Jacques Prévert, poeu l'ha sonaa con di strument pussee pinitt del normal.
A la serada final del 16 de febrar hinn riessii a rivà in final, per poeu vess segond (anmò 'na voeulta), dedree al Marco Mengoni e denanz ai Modà. Oltra a la segonda posizion, i Elio e le Storie Tese hann vengiuu el premi de la critega (tant 'me in del 1996), el premi de la stampa e anca el premi per el rangiament musegal per l'orchestra pussee bell.
A marz l'è scominciaa el noeuv tour, e insemma ai canzon sanremes hinn staa presentaa al pubblich alter dò canzon noeuv: Il ritmo della sala prove e Complesso del Primo Maggio. Quest ultem l'è staa venduu 'me singol e 'l gh'ha 'vuu on certo sucess, e l'è staa anca sonaa proppi al concert del Primm de Magg a Ròma.

El 7 de magg l'è staa publicaa, infina, el disch noeuv, ciamaa L'album biango (citazion di Beatles e del sò White Album). In de l'istess dì, in su Deejay TV l'è stada presentada ona pontada special de Cordialmente, in ocasion di vint agn de la nassida del programma.
Semper a magg, l'Elio l'è staa confermaa on'altra voeulta 'me giudes de XFactor, insemma a la Simona Ventura, el Morgan e 'l cantant ingles Mika. In de l'istess period, el gh'ha daa la vos per on para de spot de la Vodafone.
In di ultem concert del tour de la primavera, al Concerton de Roma e anca duranta el tour de l'estaa, el Rocco Tanica l'è minga vegnuu a sonà, e l'è staa sostituii (compagn del 2007) del Vittorio Cosma. El tasterista l'è tornaa a fàss vedè al Concert de Sest San Giovann del 14 de settember, anca se l'ha sonaa domà T.V.U.M.D.B..
In de l'autunn del 2013 per la prima voeulta dopo vint agn, gh'è staa pu el pontament con Cordialmente (el someja che sia el grupp che 'l Linus abbien vorsuu fà ona pausa). A bon cunt, l'Elio l'ha segutaa a fà X-Factor (cont el Tanica a l'Extra Factor), e l'ha portaa in final la soa cantanta Aba. Duranta la trasmission, l'ha strengiuu on bon rapòrt cont el giudes noeuv, el Mika. A la fin del programma, el salta foeura che l'Elio el farà pu el giudes in de la trasmission. In de l'ann noeuv, el Rocco Tanica l'ha tòlt part a la giuria de qualità del Festival de Sanremm del 2014.
A metà de febrar l'è vegnuda foeura la notizzia che 'l grupp el gh'avaria 'vuu on programma televisiv personal, su RAI 2. La notizzia l'è stada poeu confermada: el 6 de marz l'è scominciaa el Musichione, varietà musegal in segonda serada su RAI2, condott per ses pontad domà del grupp. El programma (che 'l gh'ha in tra i sò ospet Nek, Mietta, Antonella Ruggiero, Raphael Gualazzi, Fabio Treves, Pippo Baudo, Caterina Balivo, Federico Russo, Frankie Hi-Nrg, J-Ax, Geppi Cucciari, Franco Cerri, Luca Parmitano, Eugenio Finardi, i Area, oltra che di "intervist" del Rocco Tanica a Laura Pausini, Valentino Rossi, Claudio Bisio, Marco Travaglio, Paola Cortellesi...) però el gh'ha minga on gran sucess de publich, e l'ann dopo la vegna minga confermada.
Dopo el tour de concert estiv, ciamaa ancamò Neverending tour, in autunn el grupp el torna (dopo on ann de assenza) a presentà la trasmission de Cordialmente in su Radio Deejay.
El 25 de november el sortiss foeura on cofenett noeuv, ciamaa Dei megli dei nostri megli: ona regolta de trii CD pu on DVD. Duranta l'autunn, l'Elio el va in gir per l'Italia cont on musical in su la Fameja Addams, indè che lu l'interpreta el Gomez, insemma a la Geppi Cucciari (che la fa la Morticia). A dicember el vegna presentaa el videoclip de la canzon Luigi il pugilista, faa su del dissegnador umoristegh Sio (che l'ha semper deciaraa de vess on gran fan del compless).

In del 2015 el sortiss foeura el singol Alcool Snaturato (una serata speciale), faa in colaborazzion cont el Ministeri de la Salud. In del magg-giugn de quell ann, el Rocco Tanica (che 'l se presenta semper meno cont el grupp in di concert) el fa on programma in segonda serada in su RAI 2, ciamaa Razzolaser, con la Angela Rafanelli (indove l'intervista personagg 'me Elisabetta Canalis, Max Pezzali, Luca Argentero, Claudia Pandolfi, Nina Zilli, Vito Mancuso e olter anmò).

Dopo de l'estaa (fada quasi senza concert), vegnen foeura on poo de notizzi: l'Elio el torna a fà el giudes de X-Factor (insemma a Mika, Fedez e a Skin). Duranta 'na quai intervista el solta foeura che 'l grupp el saria dree a deslenguass, ma la noeuva la vegna desmentida on quai dì dopo. El quatter de settember el sortiss foeura on singol noeuv, Primo giorno di scuola, dedicaa ai fiolitt che scomincen i elementar. La canzon la gh'ha on videoclip fada ancamò del Sio. In de l'autunn del 2015 i Elii fann ona tourné che la va in vari center del Sud Italia. A X-Factor, l'Elio a l'è bon de menà in final duu di sò cantant (Giosada e Davide Sciortino) e de fà vengg pròppi el Giosada.
El 13 de dicember del 2015 el vegna foeura che 'l grupp el tovarà part, anmò 'na voeulta, al Festival de Sanremm, con la canzon Vincere l'odio (titol che l'è 'l contrari de la canzon Perdere l'Amore del Massimo Ranieri, indè che 'l Rocco Tanica l'aveva sonaa el pianofòrt).
A la fin de l'ann, el grupp el presenta Cacolatini: ona regòlta di primm trii album (Elio Samaga Hukapan Kariyana Turu, Italyan, Rum Casusu Çikti e Esco dal mio corpo e ho molta paura) con scià ona serie de DVD con dent filmaa de repertòri messedaa cont on fals documentari in su la carriera soa de lor. In 'sti filmaa, el soltaria foeura che 'l ver autor del sucess de Elio e le Storie Tese a l'è staa, in realtà, el cantant ingles Mal, che in segrett j'avaria vuttaa a deventà vun di grupp pussee famos de l'Italia.
Al Festival ghe riven in d'ona formazzion scurtada, cioè senza el Rocco Tanica: de fatti quell lì l'era staa tiraa dent al Festival per fà on sketch a la fin di vari sirad del presentador Carlo Conti prima anmò che la canzon la fuss scrivuda.
L'esibizzion del grupp a l'è stada fada in de la segonda sirada del Festival, el 10 de febrar del 2016. Duu dì dopo l'è sortii foeura el sò album noeuv, ciamaa Figgatta de Blanc.
Come semper, i esibizzion del grupp se caraterizen per travestiment e olter trovad: per esempi l'ultema sira se presenten consciaa su comè i Kiss, el grupp american.
A la fin de la competizzion, la canzon Vincere l'Odio la riva a la posizzion quattordes.

I ultem duu agn e la fin del grupp[Modifega | modifica 'l sorgent]

Intorna al 2016 i vos a meret de la mancanza del Rocco Tanica (che 'l sona pu ai concert de la primavera del 2013) in del grupp a se fann semper pussee fort, tant che a la fin el tasterista el gh'avarà de cuntà su in d'ona intervista i sò reson. El ven foeura che l'ha scernii de desmett de sonà del viv per via de on problema de depression che 'l gh'ha miss indoss la pagura de sonà denanz a on publich. Inscì l'ha deciduu de moccalla lì cont i concert, anca se 'l resta denter al grupp. In del tour de la primavera del 2016 el tasterista el sona per l'ultema voeulta insema ai sò compagn (per esempi al Forum de Assagh). El ven sostituii (per quell che reguarda l'atività live) del colega Vittorio Cosma, vegg amis del grupp.
In de l'autunn del 2016 el ven foeura Ritmo Sbilenco on documentari in sul grupp che 'l parla de la vita de tucc i member de la band in tra el Sanremm de quell ann e 'l concert a Assagh.
In del 2017 i Elii i fann, per la prima voeulta, on tour foeura de l'Italia, ciamaa Yes We Can't. Con la tournée ai tocchen vari citaa de l'Europa, compagn de Budapest, Londra, Barcellona e Amsterdam. El concert previst per quella primavera a Assagh el ven spostaa al 19 de dicember.
El 17 de otober, in d'ona intervista al programma Le Iene, Elio, Faso e Cesareo a deciaren che 'l grupp a l'è dree a deslenguass: el concert de Assagh de dicember el sarà el concert final. A bon cunt, a vegnen convinciuu a toeu part al Festival de Sanremm de l'ann che vegn, e i deciden de tirà inanz, cont on tour noeuv, fina al 30 de giugn.
Al Festival de Sanremm a se presenten con la canzon Arrivedorci (presentada, la sira di duett, cont el compless vocal di Neri per Caso). La canzon, però, la ghe pias minga tant, gné al publich gné a la critega, e la finiss ultema in de la classifega.
Intanta, el 9 de febrar, el sortiss foeura el disch Arrivedorci, che 'l gh'ha dent duu inedit e la registrazzion del concert de Assagh del dicember passaa.
In primavera el scomincia el tour de salud, che 'l tocca tanti citaa italiann, e che 'l finiss el 29 de giugn cont on concert de pussee de tre or a Barolo (CN): in quell concert-event a vegnen invidaa on gran numer de ospet e de amis, compagn de Maccio Capatonda (in di pagn de Mariottide), Geppi Cucciari, Sir Oliver Skardy, Fabio Rovazzi, Filippo Graziani, Piero Pelù, Cristina D'Avena, i The Kolors; inoltra, anca el Rocco Tanica el sona 'na quai canzon (Cara ti Amo, Il circo discutibile, TVUMDB, Shpalman). El concert a l'è staa anca registraa in diretta in su RTL 102.5.

Alter progett[Modifega | modifica 'l sorgent]

Gh'è inoltra de regordà i progett parallel sviluppaa de on quaj member del grupp in 'sti ultim ann:

El stil[Modifega | modifica 'l sorgent]

I Elio e le Storie Tese hinn staa despess definii come musicista de rock demenzial. Ma a lor la ghe pias nò questa definizion, perchè voeuren evità de vess accomunaa a grupp come i Brutos, i Skiantos ò i Gem Boy. L'è vera che se de ona part (soratutt aj origin) el grupp el s'è ispiraa al stil "demenzial", per modalitaa de umorismo e concert, de l'altra el s'è impegnaa a desviluppà ona qualitaa de musega assee elevada, e ona capacitaa de passà senza tròpp problemma a qualsessia stil, del rock (John Holmes, Yes I Love You, Essere Donna Oggi) al blues (La Saga di Addolorato, Puliletti Blues), del metal ò hard-rock (Urna, Omossessualità) al country (Indiani), del reggae (Abbecedario) a la disco (Born to be Abramo, Discomusic, Pippero, La Chanson), del folk (Zelig: la cunesiùn del pulpacc) a la musega latina (El Pube).
Hinn capazz de fà canzon con domà tòcch de alter musich (Indiani; Born to be Abramo), ò anca cont el sonà al contrari i laorà de alter artista (Ignudi fra i nudisti l'è Suspicious Mind de l'Elvis Presley al contrari).

Per i sò capacitaa musegaj, i vari member del grupp hinn staa despess ciamaa a sonà in disch de alter cantant, traj quaj se pòden regordà el Roberto Vecchioni, el Daniele Silvestri, el Fabrizio De André, la Mina, i Righeira e i Ricchi e Poveri. Inscambi, on mugg de artista e musicista hann voruu participà come òspit in di sò disch: Pierangelo Bertoli, Riccardo Fogli, Claudio Baglioni e l'Enrico Ruggeri traj pussee famos.

A causa de quest messagg musegal originari, gh'è chi el voeur vedèi come member de on grupp de rock progressiv a tucc i effett. L'è minga on misteri però che i Elio e le Storie Tese se sien semper ispiraa, sia per la commistion di gener, sia per el sò surrealism, al musicista american Frank Zappa (1940-1993), anca se hann despess hann deciaraa de vorè creà on quajcòss de noeuv e original, per podè ciappaa l'interess di ascoltador.

I Elio e le Storie Tese disen anca de avè inventaa on noeuv gener musegal, el gezz che, a differenza del jazz, l'improvvisa nò sora on tema musegal ma sora on argoment: canzon gezz hinn La Saga di Addolorato ma soratutt L'Indianata, che la cambia paròll a ògni esibizion (la canzon l'è cognossuda anca come Casalinga Alcolizzata, a causa de l'argoment fiss sora el qual la vegn fada l'improvvisazion).

Inoltra el grupp l'è famos per la soa abitudin de canzon ò girà di video a l'invers.

I concert[Modifega | modifica 'l sorgent]

L'Elio duranta el sòna la ghitara in Tapparella

Vun di "pilaster" del success di Elio e le Storie Tese l'è staa el numer semper pussee grand de fan che l'andava a scoltài dòpo d'avè sentuu voeuna di tanti registrazion pirata. Per quella reson chì el grupp el gh'ha on rappòrt bell fòrt cont el pubblegh, e donca per la pupart de l'ann l'è semper in tournée. Al moment, i unigh agn in di quai el grupp l'è minga andaa in tour (foeura che on quai concert isolaa o a la television) hinn staa el 1991, el 1995 e 'l 2009: la reson l'è semper stada quella de la preparazion de on disch noeuv per l'ann che 'l saria vegnuu.
El rappòrt cont i fans l'ha faa inscì che hinn nassuu di moment quasi rituai, che vegnen ripetuu in tucc i concert, e che di volt veden anca la participazion de quei che hinn i fans pussee fanategh.

Al dì d'incoeu, i Elii spartissen giò el tour in duu bròcch: vun d'inverna/primavera, faa in di teater, e l'alter d'estaa/inizzi autunn, sonaa a l'avert. Tendenzialment la scaletta del tour faa in inverna/primavera e quell de l'estaa/autunn hinn different (in del 2004 e in del 2005 l'era staa spartii addirittura in trii bròcch).
El nòmm del tour el vegn foeura o de ona canzon che la sarà sonada duranta i concert o per di ròbb che gh'è vegnuu in ment a lor. Per esempi cognossom i nòmm de quei tour chì:

  • 1990: Il tour dell'Amore.
  • 1994: Playmobil tour.
  • 1996: Uollano tour.
  • 2003: Cicciput tour.
  • 2004: Ho fatto due etti e mezzo, lascio?
  • 2005: Grazie per la splendida serata.
  • 2006:
    • Qualità oro.
    • Coèsi se vi pare.
  • 2007: Emozioni fortissime.
  • 2008: Supermassiccio tour.
  • 2010:
    • Bellimbusti in tour.
    • Bellimbusti balneari.
  • 2012: Enlarge your penis tour.

On moment tipich del concert el se presenta quand el riva el Mangoni in sul palch: el pubbluch el se mett ad applaudìll, come se 'l fuss lù el protagonista del concert, e minga el grupp. A 'sto pont, l'Elio el fingg de vess inrabii cont el pubblich: di voeult el dis che 'l voeur andà via del concert per vedè quant hinn quij che hinn vegnuu là per scoltàll e quant inveci hinn lì per el Mangoni.

On moment tipich inveci di concert di agn '80 l'è quell che 'l gh'eva primma de la canzon Vivi, vivi Rocco: el Rocco Tanica el fingeva de avè sbajaa a sonà ona nòta, e per la disperazion el voreva coppàss. Allora el rest del grupp el scomenzava a sonà la canzon (parodia de We will rock you di Queen) per cercà de fàll rid, ròbba che la succedeva semper. A 'sto pont, el concert l'andava innanz (varda chì; on'altra variant la vedeva el Rocco Tanica che 'l fingeva de avègh on infart; el vegniva reanimaa ma lù el diseva de vorè morì perchè menter l'era dree de passà a mejor vita l'aveva vist ona lus bianca, e là gh'eren tucc i sò vegg parent mòrt e donca voreva 'ndà con lor; a 'sto pont la partiva la canzon, come se pò vedè chì).

Duranta la canzon Cara ti amo gh'è la fras Non è vero, tu non capisci l'universo femminile ("L'è minga ver, ti te capisset nò l'univers femminin"): in tucc i concert la paròlla Non la vegn prolungada per on quaj de minut. Istess l'avvegn con Alfieri (la fras l'è: trae dall'Uomo del Giappooooooooone, var a dì el trà de l'Òmm del Giappoooooooooon). Semper in Alfieri, quand gh'è la stròfa del Cesareo, l'Elio e 'l Faso proeuven in tutt i maner de fàll rid, e despess ghe riessen (hinn puu i vòlt in di quaj quest obbiettiv el vegn conseguii che quij on di quaj el Cesareo el riess a restà impassibil, ò almanch a finì de cantà el pròpri tòcch de canzon). In del CD Del Meglio Del Nostro Meglio Vol. 1, indove gh'è la version offizial de Alfieri, senza el test vesin se pò minga capì come la sia la stròfa del "pòver" ghitarista, vist quant el rid.
In del tour del 1988 i Elio e le Storie Tese hann presentaa on'altra version de Alfieri (ciamada Alfieri 2) a la fin de la qual el gh'era on longh assolo de ghitara sora i nòt de Out in the daylight del Mike Rutherford. A la fin de l'ann, con l'entrada del Feiez in del grupp, Alfieri a l'è stada presentada in d'ona ulterior version, in de la qual el pòlistrumentista cremasch el cominciava la soa stròfa ma el vegniva interrompuu di insult del rest del grupp.

In Oratorium, la maggior part di member del grupp el cambia el pròpri strument musegal (el Faso a la batteria, el Christian Meyer al bass, el Rocco Tanica a la ghitara, per esempi; e gh'è el Mangoni vestii come on bagaj, cont on berrettin roeusa mettuu a l'invers e i pantaloni cont i bretell giald, che 'l giuga cont ona balla).

In del tour del 1987, l'Elio, a linizzi di concert, el diseva che 'l sò grup a l'era lì per sostistuì i Elio e le Storie Tese, e che in realtà lor eren on grupp de musega greca (e lù donca a l'era Elios, el pianista Roccos eccetera).
Duranta el tour del 2000 i concert eren caratterizzaa de duu medley: el primm, a l'inizzi de l'esibizion, el cominciava con Out in the daylight e 'l segutava cont tòcch de canzon del repertòri pussee recent del grupp (Balla con i barlafüs, Tonza patonza, Help me, L'astronauta pasticcione). El segond, che l'era staa giamò propòst duranta i tour del 1987 e del 1990, el se ciamava Perdo anche l'ultimo dente e cerco di riavvitarlo e 'l contegniva on mucc de canzon che eren ann che i Elio e le Storie Tese je sonaven minga (compagn de El Sciur Francesco, Abbecedario e Settore Giovanile Targato Travagliato) insemma a canzon pussee recent (Presidance, La Terra dei Cachi) e a canzon e musegh de alter artista (el Te Deum, Radio GaGa di Queen). I Elii cont el scherzà diseven de vesses ispiraa, per quell medley chì, a quell che aveven faa i Pooh per el sò anniversari quell de vintcinch.
La tradizion di medley a l'è segutada in di ann dòpo: duranta i tour de 2007 e del 2008 a l'è staa presentaa on medley de tutt i canzon disco del grupp (in ordin: Pippero, La Chanson, Discomusic, Born to be Abramo).

In Servi della Gleba, la telefonada final la fa el bassista Faso: menter l'è dree a telefonà el bass l'è sonaa de l'Elio (prima del Feiez)
Duranta la canzon Tapparella (sonada de sòlit vers la fin del concert), el ritornell final (Forza Panino) l'è dedicaa al Feiez: tutt el pubblich el se mett a cantà Forza Panino e a batt i man a temp. Duranta l'esecuzion, anca l'Elio el sòna ona ghitara.

Formazion[Modifega | modifica 'l sorgent]

Nucli stòrigh[Modifega | modifica 'l sorgent]

  • Elio, vos (1980 - incoeu), ghitarra (1980-84);
  • Rocco Tanica, pianòla (1982 - incoeu) e batteria elettròniga (1984/85-1989/90);
  • Cesareo, ghitarra (1984 - incoeu);
  • Faso, bass (1985 - incoeu);

I alter member[Modifega | modifica 'l sorgent]

  • Christian Meyer, batteria (1989/90 - incoeu);
  • Mangoni, artista a sé (1992 - incoeu);
  • Jantoman, taster elettrònigh (1999 - incoeu);

Vegg member del grupp[Modifega | modifica 'l sorgent]

  • Pierluigi "Usna-Cata" Zuffellato, batteria (1980- 84?);
  • Paolo Cortellino, bass (? 1980)
  • Fabio "Chiosco" Gianvecchio, bass (1980-1984);
  • Dario "Piorrea/Piorra/Scaffale" Mazzoli, bass (1984-1985);
  • Roberto "Cosma" Sgorbati, batteria (1984/85);
  • Feiez, sassòfon (1988-1998);

Collaborador[Modifega | modifica 'l sorgent]

Discografia e videografia[Modifega | modifica 'l sorgent]

Album[Modifega | modifica 'l sorgent]

Album in studi[Modifega | modifica 'l sorgent]

Raccolt[Modifega | modifica 'l sorgent]

Album live[Modifega | modifica 'l sorgent]

Colonn sonori[Modifega | modifica 'l sorgent]

Compilation e cofenett[Modifega | modifica 'l sorgent]

Singol[Modifega | modifica 'l sorgent]

CD brulé[Modifega | modifica 'l sorgent]

Colònn sonòri[Modifega | modifica 'l sorgent]

Canzon de Nadal per Radio Deejay[Modifega | modifica 'l sorgent]

Video musegai[Modifega | modifica 'l sorgent]

  • Nubi di ieri sul nostro domani odierno (abitudinario) (1989)
  • Agnello medley (1990)
  • Il vitello dai piedi di balsa (1992)
  • Servi della Gleba (1992)
  • Pippero (1992)
  • Noi siamo i giovani (con i blue jeans) (1993)
  • (Gomito a gomito con l') Aborto (1993)
  • Nessuno allo stadio (1994)
  • La Terra dei Cachi (1996)
  • El Pube (1996)
  • Mio cuggino (1996)
  • Born to be Abramo (1997)
  • Discomusic (1999)
  • Evvia/La Visione (1999)
  • La Bella Canzone di Una Volta (1999)
  • Tapparella (2001)
  • Shpalman (2003)
  • Fossi Figo (2003)
  • Parco Sempione (2008)
  • Ignudi fra i nudisti (2008)
  • Storia di un bellimbusto (2009)
  • Dannati forever (2013)
  • La canzone mononota (2013)
  • Complesso del Primo Maggio (2013)
  • Amore amorissimo (2013)

VHS e DVD[Modifega | modifica 'l sorgent]

Bibliografia[Modifega | modifica 'l sorgent]

Nòt[Modifega | modifica 'l sorgent]

  1. Intervista a l'Elio in occasion del tour 2010
  2. La registrazion de l'event
  3. Registrazion de Videomusic de on Concert ad Arezz, 1990
  4. Intervista a l'Elio del Corriere della Sera del 1 agost 2009: C’erano parodie delle canzoni di Sanremo. "Verso l’ignoto" di Gianni Bella e Mogol con noi era diventato un poetico viaggio intestinale. Si offesero, quindi niente disco..
  5. articol su Repubblica del 10 ottober 1990
  6. Testimonianza video
  7. Varda el video
  8. varda el video
  9. Corriere della Sera, 13 november 1996 Arqiviad qé: [1]
  10. La Repubblica, 15 febrar 1997
  11. Rocco Tanica e Rocco Siffredi cunten su del film e de la soa preparazion
  12. Corriere della Sera, 25 magg 2006
  13. chì el video de l'esibizion
  14. http://www.youtube.com/watch?v=u5pa4ECeFA8 Shower the People
  15. On moment de l'esibizion
  16. On moment de la premiazion
  17. El Cesareo el cunta sù quaicòss de quella esperienza chì
  18. El moment indove tacchen a dàss bòtt
  19. Articol del 7 luj 2004
  20. El video integral del concert de Bollaa
  21. Del canal de Youtube de la RAI
  22. Tanti auguri Bersani
  23. La canzon La pace può
  24. La canzon 44 Tope
  25. La canzon L'uomo confonde il consenso con l'immunità
  26. La Canzon Marcio Men
  27. De on'intervista a l'Elio a Lucca
  28. Informazion in d'on forum in sul sitt del grupp
  29. Intervista a l'Elio ad Ascoli
  30. Articol in sul Corriere della Sera
  31. Del sitt del grupp Arqiviad qé: [2]
  32. Del sitt del grupp Arqiviad qé: [3]
  33. Del sitt de SKY Arqiviad qé: [4]
  34. Intervista a Firenz al Valerio Scanu
  35. Italia Amore Mio
  36. Per tutte le volte che
  37. Articol in sul New York Times
  38. http://www.rockol.it/dieci/migliorartista.htm El sitt de Rockol.it
  39. [5] Arqiviad qé: [6]
  40. Articol de l'Unione Sarda Arqiviad qé: [7]
  41. intervista a TGCOM24
  42. vivimilano.corriere.it
  43. http://musica.blogville.it/vasco-e-il-piu-bello-di-sempre-ligabue-mica-tanto-baglioni-non-ce-proprio.html blogville.it
  44. http://elioelestorietese.it/news/eelst-vincono-il-referendum-indetto-dal-mei/ Arqiviad qé: [8] El test del comunicad

Ligamm de foeura (e font primari de l'articol)[Modifega | modifica 'l sorgent]