Dòra Baltea
La Dòra Baltea (Duria Maior ò Duria Bautica in Latin; Dora Baltea in Italian; Dòira in Piemontes; Doire Baltée in Frances; Douère ò Jouère in Arpitan) a l'è on fiumm italian longh circa 160 chilòmeter. L'è 'l quint affluent pussee important del Pò, dòpo el Tisin, l'Adda, l'Òli e 'l Taner. El nòmm latin Bautica el vegn de on sò affluent, el riaa valdostan Buthier (latin: Bauticum).
El cors[Modifega | modifica 'l sorgent]
La Dòra Baltea la nass sòtta el Mont Bianch, de l'union, arent a la frazion de Courmayeur ciamada Entrèves, de duu riaa, var a dì la Dòra de Veny (nassuda del giazzee del Miage, in Val Veny) e la Dòra de Ferret (nassuda del giazzee del Pré de Bar, in Val Ferret).
El fiumm l'è giamò pien de aqui a Morgex e La Salle, e 'l se impieniss anmò grazie ai vari riaa che ghe vann dent: la Dòra de Valgrisenche, la Dòra de Rhêmes, el Savara e 'l Cogne.
De chì poeu la traversa la banda a sud de Aòsta e 'l ciappa de mancina el Buthier. Sortida de la Val d'Aòsta, la Dòra la traversa el Canaves e la passa per Ivrea. In Piemont la perd on poo di sò aqui, e la va dent al Pò arent a Cressentin, in Provincia de Vercei.
I affluent[Modifega | modifica 'l sorgent]
In territòri valdostan:
- Dòra de Valgrisenche, dòpo avè traversaa la Valgrisenche, arent ad Arvier.
- Dòra de Rhêmes, dòpo avè traversaa la Val de Rhêmes, la finiss in del Savara arent a Introd.
- Savara (ò Savarenche), el ven giò de la Valsavarenche e 'l confluiss arent a Introd.
- Grand Eyvia, dòpo avè traversaa la Val de Cogne, arent ad Aymavilles.
- Buthier, dòpo avè traversaa la Valpelline, arent ad Aòsta.
- Saint-Barthélemy, dòpo avè traversaa el Vallon de Saint-Barthélemy, arent a Nus.
- Marmore, dòpo vess passaa per la Valtournenche, arent a Châtillon.
- Evançon, dòpo vess passaa per la Val d'Ayas, arent a Verrès.
- Ayasse, dòpo avè bagnaa la Val de Chaporcher, arent a Bard.
- Lys, dòpo vess vegnuu giò de la Val del Lys, arent a Pont-Saint-Martin.
In territòri piemontes, l'affluent pussee important a l'è inveci la Ciusella, che la confluiss in de la Dòra arent a Strambin, dòpo avè traversaa la Valciusella.