Crocus albiflorus
|
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa bresàna moderna. |
| Crocus albiflorus Kit. | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| Classifigazion sientífiga | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Nomm binomial | ||||||||||||||||||
| Crocus albiflorus Kit., 1814 |
El Crocus albiflorus Kit., 1814 l'è 'na piànta erbàcea de la famìa delle Iridaceae, fàcil de troà 'ndèle zòne alpìne e tìpica per la sò fiuridüra a la fì de l'envéren.
Descrisiù[Modifega | modifica 'l sorgent]
Località : Valmorel, Limana (BL), 800 m s.l.m. - 5/4/2008
L'altèsa de la piànta la vària dei 5 ai 15 ghèi. La fùrma biològica l'è de geòfita bulbùza (G bulb), cioè i è piànte erbàcee perèni che pórta le gème en puzisiù soterànea. Quan che la stagiù l'è mìa adatàda le g'ha mìa órghegn aèrei e i böcc i se tróa 'ndèn órghen che stà sotatèra e che 'l se ciàma bùlbo.
Raìs[Modifega | modifica 'l sorgent]
Le raìs i è fascicolàde e le part a la bàze del bùlbo.
Gamp[Modifega | modifica 'l sorgent]
- Pàrt ipogèa: la part sotatèra del gamp l'è 'n bùlbo de fùrma rotónda o 'n bris schisàda ai pòli, condèle tòneghe fibrùze; endèla part piö àlta le fìbre i è sitìle (0,1 mm) e le fùrma cóme 'na rét.
- Part epigèa: la part che ànsa sö del teré l'è 'n scàpo cürt cürt o adiritüra quàze inezistènt, de fùrma cilìndrica che 'l pórta diretamènte 'l fiùr.
Fòie[Modifega | modifica 'l sorgent]
Gh'è apéna dèle fòie lónghe che part de la bàze e che vé fò diretamènte del bùlbo che stà sotatèra; le pöl véser dò o trè; le g'ha fùrma lineàr-laminàda ma sitìla condèna strìscia piö ciàra 'n mès che cór longitudinàl (l'è 'na scanaladüra); la bànda 'nsìma l'è culuràda de vért scür, chèla de sóta la tìra al biànch; l'òrlo l'è apéna apéna riultàt endré, envéce le parcc terminài le se piéga 'n zó. Dimensiù de le fòie: larghèsa 2 – 4 mm; longhèsa: compàgn dei fiùr.
Enfiurescènsa[Modifega | modifica 'l sorgent]
La 'nfiurescènsa l'è furmàda de 'n fiùr sul (de rar du), i è mìa prufumàcc e i è 'nciurciàcc sö 'ndèna spàta membranùza. La fùrma l'è chèla de 'n tübo drit e lóch che 'ndèla part terminàl el se dèrf con 6 segmèncc (tépali).
Fiùr[Modifega | modifica 'l sorgent]
Località : Gàle, grùpo del Gölem (BS), 1600 m s.l.m. - màgio 2005
Località : Gàle, grùpo del Gölem (BS), 1600 m s.l.m. - màgio 2005
Località : Valmorel, Limana (BL), 800 m s.l.m. - 5/4/2008
Località : Valmorel, Limana (BL), 800 m s.l.m. - 5/4/2008
La strütüra del fiùr l'è chèla tìpica de le monocotilédone: en peregóne con tré tépali dópe de tìpo curulì e de culùr de sòlet biànch (o viòla). I è fiùr ermafrudìcc, atinomòrf, tetracìclich (con 4 vertezèi: du vertezèi del peregóne + androcèo + ginecèo) e trìmeri (i vertezèi i è furmàcc de tré parcc). La longhèsa del fiùr l'è tra i 13 e i 35 mm.
Fröcc[Modifega | modifica 'l sorgent]
El fröt l'è 'na càpsula loculicìda bislónga furmàda de tre vàlve (càpsula triloculàr). La somésa che gh'è dét endèl fröt l'è nömerùza e de fùrma globulàr. La somésa la vé a madürà 'ndèi més de màgio o zögn.
Fitosociologìa[Modifega | modifica 'l sorgent]
Del pónt de vìsta fitosociològich el Crocus albiflorus el fa part de la comunità vegetàl:[1] :
- Formasiù : comunità de le macro- e megafòrbie terèstri
- Clas : Molinio-Arrhenatheretea
- Urden : Arrhenatheretalia elatioris
- Aleànsa : Triseto-Polygonion
- Urden : Arrhenatheretalia elatioris
- Clas : Molinio-Arrhenatheretea
- Formasiù : comunità de le macro- e megafòrbie terèstri
Sinònim botànich[Modifega | modifica 'l sorgent]
- Crocus appendiculatus A. Kerner ex Maw (1878)
- Crocus coeruleus Weston (1771)
- Crocus heuffelianus Herbert (1847) subsp. albiflorus (Kit.) Nyman (1882)
- Crocus pygmaeus Lojac. (1909)
- Crocus vernus Auct. non Hill.
- Crocus vernus (L.) Hill. subsp. albiflorus (Kit.) Asch. & Graebn.
- Crocus vernus (L.) Hill. Subsp. parviflorus Neilr.
- Crocus vilmae Fiala
Galerìa fotogràfica[Modifega | modifica 'l sorgent]
-
Località : Valmorel, Limana (BL), 800 m s.l.m. - 5/4/2008 -
Località : Pian di Coltura, Lentiai (BL), 800 m s.l.m. - 13/03/2007 -
Località : Pian di Coltura, Lentiai (BL), 800 m s.l.m. - 13/03/2007
Bibliografìa[Modifega | modifica 'l sorgent]
- Maria Teresa della Beffa, Fiori di campo , Novara, Istituto Geografico De Agostini, 2002 .
- Maria Teresa della Beffa, Fiori di montagna , Novara, Istituto Geografico De Agostini, 2001 .
- Giacomo Nicolini, Enciclopedia Botanica Motta. Prim volüm, Milano, Federico Motta Editore, 1960. pag. 773
- Sandro Pignatti, Flora d'Italia. Volume terzo, Bologna, Edagricole, 1982. pag. 421 ISBN 8850624492
- AA.VV., Flora Alpina. Segónt volüm, Bologna, Zanichelli, 2004. pag. 1092
- Alfio Musmarra, Dizionario di botanica, Bologna, Edagricole,
Riferimèncc[Modifega | modifica 'l sorgent]
- ↑ AA.VV. Flora Alpina. 2004 Zanichelli Bologna