Camillo Golgi
|
|
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda. |
Bartolomeo Camillo Emilio Golgi (Cùrten (BS), 7 de löi del 1843 – Pavia, 21 de zenér del 1926) l'è stat en scensiàt e dutùr italià.
Dòpo ìga ambiàt la sò cariéra come profesùr urdinàre de anatomìa a l'Üniversità de Siena, el g'ha svulgìt l'encàrech dópe profesùr de istologìa e patologìa generàl a l'Üniversità de Pavia.
Endèl 1906 el ciàpa 'l prémio Nobel.[1] per i sò stüde sö la strütüra del sistéma nervùs.
Biografìa[Modifega | modifica 'l sorgent]
El Camìlo Golgi l'è nasìt ai 7 de löi del 1843 a Cùrten, endèla àlta Val Camònega, (a chèi tép là 'n pruvìncia de Bèrghem, sóta 'l Régn Lombardo-Veneto), endóche sò pàder Lisànder (Alessandro), apéna leureàt, el s'ìa stabilìt per ezercità come dutùr. Ché, 'l Camìlo 'l g'ha frequentàt la scöle primàrie e l'è restàt per quìndez'agn. Al stès tép el stüdìaa pò a Édol e pò a Lùer, endóche 'l g'ha frequentàt el ginàzio 'n colégio al Cunvìt Municipàl.
Dòpo 'l g'ha stüdiàt midizìna a l'üniversità de Pavia, endóche 'l s'è laureàt endèl an 1865. El g'ha lauràt per en pó endèla clìnica psichiàtrica del Cesare Lombroso, ma prèst el g'ha ambiàt a 'nteresàs a la istologìa. Endèl 1872 el g'ha cuminciàt a laurà endèl repàrt dei incüràbii de l'öspedàl de Abbiategrasso. El g'ha ezercitàt come profesùr de anatumìa a le üniversità de Türì e Siena e come titolàr de la càtedra de istologìa de Pavía, de la quàl el deentarà apò decano de la Facoltà de Midizìna e retùr.
Aisebé che 'l gh'ìes a dispuzisiù póche risórse, el g'ha utignìt dei rezültàcc importàncc coi sò esperimèncc, 'ntra i quài val la péna de regordà la tintüra per mès del nitrat d'arzènt, che g'ha significàt 'na revulusiù del stüde 'n laboratóre de le fìbre nervùze. Con chèsto método, l'è stat bù de identificà 'n tìpo de cèlule nervùze che g'ha 'na estensiù (cioè 'l dendrite) che vé dopràda per colegàs ensèma a le óltre cèlule nervùze. Chèsta troàda la g'ha pirmitìt al Wilhelm von Waldeyer-Haltz de furmulà l'ipòtezi che le cèlule nervùze i è le unità strütürài de bàze del sistéma nervùs, teurìa che piö tàrde gh'è stat dimustràt Santiago Ramón y Cajal, che g'ha svelöpàt la teuría neuronàla.
Endèl 1876, dòpo de éser turnàt a l'üniversità de Pavia, l'è nat an nacca stüdià le cèlule nervùze, e 'ol g'ha troàt le pröe che ezìste 'na rét iregolàra de fibritìne, büzilìne e granilì, che en sò unùr sarès stat ciamàda aparàt del Golgi e che 'l ezèrcita 'na funsiù esensiàla endèle operasiù celulàre come la custrusiù de la la membrana, l'emafazinamènt dei lípidi e de le proteíne o 'l traspórt de partezèle de lóns de la membràna plasmática.
'Ntra 'l 1885 e 'l 1893 el s'è dedicàt a stüdià la malària, e l'è riàt a dei rezültàcc isé gràncc come la distinsiù 'ntra le féer malàriche tersàna e quartàna, come proocàde de dò spéci diferènt de 'n stès protozoo parasìta ciamàt Plasmodium, isé come l'identificasiù del cùlpo de féer come uriginàt de la liberasiù de spóre del Plasmodium endèl sanch.
Endèl 1906 a Golgi gh'è stat asegnàt el Prémio Nobel de Midizìna ensèma col Santiago Ramón y Cajal (1852-1934) per i sò stüde sùra la strütüra del sistéma nervùs.
El Camìlo Golgi l'è mort a Pavia, endèl més de zenér del 1926.